فخر رازى در تفسیر خود به نام «التفسیرالکبیر» و امام المفسرین زمخشرى در «کشاف‏» و قاضى بیضاوى، که همگى ازمفسران بزرگ اهل سنت هستند، در ذیل آیه «مباهله‏» نکته‏هاى قابل توجه‏اى‏آورده‏اند، هم چنین پیشوایان حدیثى اهل سنت، همانند مسلم، ترمذى، ابن منذر،حاکم نیشابورى و جلال الدین سیوطى، به قضیه «مباهله‏» به طور جدى پرداخته‏اند. بدین صورت که همگى از محدث و مفسر اتفاق نظر کرده‏اند بر این که وقتى‏پیغمبر در مباهله با نصاراى نجران بیرون آمد، عباى سیاهى بر اندام آن حضرت‏بود، حسین(علیه السلام) را در بغل گرفته بود، سیدالشهداء در آن زمان در سنى بود که راه‏مى‏رفت ولى پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) او را در آغوش گرفته بود و دست‏حسن(علیه السلام) در دستش، حضرت(صلی الله علیه و آله و سلم)در جلو حرکت مى‏کردند. پشت‏سر او فاطمه زهرا و پشت‏سر فاطمه على بن ابى‏طالب. حق این بود که فخر رازى، زمخشرى، قاضى بیضاوى، حاکم نیشابورى و جلال الدین‏سیوطى در تمام خصوصیات قضیه نظر مى‏دادند، چون ارزش یک محدث و فقیه، فقط به‏روایت نیست، بلکه به درایت هم هست. اساس در دین بر تفقه است، زیرا بالاترین‏کمال‏ها تفقه در دین است: «الکمال کل الکمال التفقه فى الدین‏» حقیقت تفقه هم این است که در تمام‏افعال و اقوال و خصوصیات دقت‏شود و سپس نتیجه‏گیرى صورت پذیرد. این همان‏پیغمبرى است که «و ما ینطق عن الهوى‏». این همان کس است که «و ما آتیکم الرسول فخذوه و ما نهیکم عنه فانتهوا»، این‏همان کس است که سنت او تنها قول او نیست‏بلکه فعل و تقریر و تمام کردارها وحرکات‏اش سنت و قابل پیروى است. همه کارها و احوال او مرتبط است‏به مقام «فدنى فتدلى فکان قوب قوسین اوادنى‏». این خلاصه عالم و پیغمبر خاتم و جوهر وجود و فرد اول عالم کون هر نگاه و یاکردارش دنیایى از حکمت و معارف است. حرکت آن حضرت(صلی الله علیه و آله و سلم) در روز مباهله، معناى عمیقى دارد: خود حضرت در جلو، فاطمه دروسط و على(علیه السلام) پشت‏سر. معناى این عمل آن است که فاطمه برزخ بین نبوت کبرى وولایت عظما است، معناى این عمل آن است که فاطمه، قطب و مرکزى است‏بین مقام وحى‏اعظم و مقام تبلیغ وحى و مقام تفسیر وحى. در پیش روى فاطمه تبلیغ وحى است پشت‏سر او تفسیر وحى است. رئیس اسقف‏هاى نصارا وقتى که این وضع را دید، گفت: چهره‏هایى رو به ما مى‏آورند که اگر بخواهند کوه را از ریشه مى‏کنند، و اگر دست‏به دعا بردارند، از تمام نصارا، یک نفر بر روى زمین باقى نخواهد ماند، پس به‏هیچ قیمت اینان نباید دست‏به دعا بردارند. اى کاش که فهم اسقف نصرانى با نقل فخر رازى توام مى‏شد و مصیبت این است که‏روایت از فخر رازى است ولى درایت از اسقف نصرانى. معناى این جمله این است که‏عمل من انعکاس وحى است و وحى این چنین است: «فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من‏العلم فقل تعالوا ندع ابنائنا و ابناءکم و نسائنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم‏ثم نبتهل; پس هر که در این باره، پس از دانشى که تو را حاصل آمده با تو محاجه‏کند، بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک‏و شما خویشان نزدیک خود را فراخوانیم، سپس مباهله کنیم و لعنت‏خدا را بردروغگویان قرار دهیم.» نکته قابل توجه در این قضیه آن است که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به‏على(علیه السلام) و فاطمه(سلام الله علیها) و حسن و حسین(علیه السلام) فرمود: «اذا دعوت فامنوا; هرگاه که من‏دعا کردم شما آمین بگویید». معناى این جمله آن است که دعاى من (پیامبر) مقتضى‏است اما شرط فعلیت آن، نفس فاطمه و اهل بیت(علیه السلام) است. باید آمین آن‏ها به دعاى من‏ضمیمه بشود. پس وحى و سنت چنین است که دعاى اهل بیت‏شرط است و مقتضى بى‏شرط محال است تاثیر کند. اگر دست پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بالا مى‏رود باید چهار دست دیگر همراه‏آن به طرف آسمان بالا برود. زمخشرى سپس مى‏گوید: این قضیه دلیل محکم و استوارى است‏بر فضل اصحاب کساء وبرهانى است‏بر نبوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) .

نوشته شده در  دوشنبه 91/1/14ساعت  10:24 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد