روز دهم ماه قمری ذی حجه، مصادف با عید قربان از گرامیترین اعیاد مسلمانان است که به یاد حضرت ابراهیم (ع) و فرزندش حضرت اسماعیل (ع)، توسط مسلمانان سراسر جهان جشن گرفته میشود.
عید قربان که از جمله تعطیلات رسمی مسلمانان است، از یک تا چهار روز جشن گرفته میشود و در طی آن مردم با پوشیدن بهترین پوشاک خود، پس از انجام عبادات، به دید و بازدید و جشن و سرور میپردازند.
البته برگذار کردن مراسم قربانی در این عید بر همه واجب نیست و تنها بر زائران خانه خدا در مراسم حج واجب است، اما بسیاری از مسلمانان در سراسر جهان در این روز، گوسفند، گاو یا شتری را قربانی کرده و گوشت آنرا بین همسایگان و مستمندان تقسیم میکنند.
حجاج در این روز پس از به پایان رساندن مناسک حج، حیوانی را ذبح مىکنند و پس از قربانى آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود - مانند نگاه کردن در آینه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو - ، حلال مىگردد و با توجه به اینکه حج، یکی از عبادتهای بسیار مهم در اسلام است، توانایی به انجام رساندن آن نیز برای هر مسلمانی بسیار شادی آور است، در نتیجه، روزی که پس از انجام وظایف سنگین حج، به عنوان جایزه الهى و اتمام احرام پیش مىآید را عید میدانند.
همچنین در روایتهاى مکررى نقل شده که در روز عید اضحى، قربانى کنید تا گرسنگان و بیچارگان اطعام گردند.
ریشه عید قربان
در روایات مختلف دینی آمده است که ابراهیم (ع) در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام نهاد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدتها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به حضرت ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.
او پس از کشمکشهای فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر میروند و ابراهیم (ع) آماده سر بریدن فرزند محبوب خود میشود. اما به هنگام انجام قربانی اسماعیل خداوند که او را سربلند در امتحان می یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم (ع) می فرستد.
این ایثار و عشق پیامبر به انجام فرمان الهی، فریضه ای برای حجاج می گردد تا در این روز قربانی کنند و از این طریق ایتام و فقرا را اطعام نمایند. دراین روز همچنین مستحب است که نماز عید قربان اقامه گردد. نماز عید قربان باید در فاصله زمانی طلوع آفتاب روز عید تا ظهر خوانده شود و شامل دو رکعت است.
دو کشور با مراسم جالب عید قربان
سوریه
در سوریه، مسلمانان و مسیحیان از رابطه بسیار خوبی برخوردارند و حتا مهمترین اعیاد مذهبی خود را با همدیگر جشن میگیرند. آنها در یک اقدام دو عید قربان و کریسمس را با هم و همپای هم جشن می گیرند و به شادی می پردازند، اگرچه عید قربان با تأخیر پس از کریسمس می آید، اما آنها این اعیاد را فرصتی مناسب برای ایجاد همبستگی و مستحکم شدن هرچه بیشتر روابط و از سوی دیگر تحکیم وحدت ملی می دانند و هر دو گروه از وجود اعیادی که دارند ابراز شادی و خوشحالی می کنند.
در این ایام رادیو و تلویزیون در طول روز به پخش موسیقی می پردازد و با رعایت همین سیاست، هم موسیقی غربی و موسیقی عربی و هم شعارهای دینی پخش می کنند. اهالی شهر خانه ها را تزیین می کنند، چراغها را روشن نگاه می دارند و لامپهایی در خانه یا بر سر در خانه می آویزند که بر روی آنها نوشته است: "هر روزتان بخیر".
آنها در این موسم درخت کریسمس وهدایای رنگی می خرند و شمعهای بسیاری را که سرچشمه گرما و نور است با شروع سال نوی میلادی روشن می کنند و خیابانهای دمشق را با انواع وسایل زینتی سرخ که رنگ پرچم سوریه است، می آرایند و در روی دیوارها و تابلوهای اعلان می نویسند: "سوریه خدا از تو حمایت می کند".
بزرگترین درخت کریسمس در کشورهای عربی، با ارتفاع 27 متر در دمشق برپا میشود و در شب عید، مردم به دور آن حلقه می زنند و هزاران سوری بدون تعصب دینی در این کشور جشن می گیرند؛ یک نفر لباس بابا نوئل را می پوشد و هدایا را میان کودکان توزیع و تقسیم می کند و در این میان صدای زنگ کلیسا نواخته می شود و از سوی دیگر مؤذن اذان می خواند.
چین
تقریبا هر فرقه در چین عید مهم و بزرگ خاصی دارد و آداب و رسوم عید اقلیتهای ملی متنوع است . برای نمونه ؛ سال نو به تقویم تبتی ؛ عید آب پاشی فرقه "دای" عید مشعل فرقه " یی" ، "سن یو جیه " (یعنی خیابان در ماه مارس) ملیت "بای" ؛ اجتماع آوازخوانی ملیت "جوانگ " و گردهمائی "نادامو" مغول از آن جمله اند. حکومتهای محلی برخی اعیاد مانند سال نو تبت و عید قربان را به عنوان تعطیلات قانونی اعلام کرده اند.
عید قربان عید سنتی مسلمانان و عید مشترک 10 ملیت هوی، ایغور، قزاق، ازبک، تاجیک، تاتار، قرقیز، سالار، دون سیان و بائو آن است که معتقد به دین اسلام هستند. قبل از فرا رسیدن این عید، هر خانواده به نظافت و تهیه شیرینی های عید می پردازد.
صبح روز عید، مسلمانان به مسجد میروند و نماز میخوانند . هر خانواده دامهائی مانند گوسفند، شتر یا گاو ذبح کرده و گوشت قربانی را بین دوستان و خویشاندان تقسیم کرده و از مهمانان پذیرائی میکند. ایغورهای سین جیانگ برای عید قربان اجتماع پرشکوه رقص و آواز برگزار میکنند. ملیتهای قزاق، قرقیز ، تاجیک و ازبک در ایام عید برنامه ورزشی بزکشی و مسابقات اسب سواری برگذار میکنند.
افغانستان
عید قربان پس از عید فطر مهمترین آیین ویژه مردم مسلمان افغانستان است و افغان‌ها آن را چنان گرامی می‌دارند که ایرانیان ، نوروز را ارج می‌نهند. اغلب شهروندان تلاش دارند تا برای روز عید قربان لباس نو تهیه و گوسفند قربانی کنند که این رسوم در سراسر افغانستان تقریبا یکسان است.
آنان در روز قربان بهترین و زیباترین لباس‌ها را بر تن کرده، منازل خود را تزیین و بهترین شیرینی و میوه فصل را تهیه و در انتظار مهمان هستند.
در این کشور ? 24?میلیون نفری مرسوم است پس از نماز عید قربان کودکان و افراد کوچک خانواده به دیدار بزرگان و یا کسانی که قبل از عید عزیزان خود را از دست داده‌اند، بروند. بزرگ خانواده در این روز به تمامی کودکان عیدی می‌دهد و جوانانی که قبل از عید ازدواج کرده‌اند، برای همسر خود لباس و یا هدیه مناسب تهیه و در صورت توانمندی در منزل همسرش گوسفند قربانی میکنند. عید قربان در سراسر افغانستان از اهمیت خاصی برخوردار است و دولت برای بزرگداشت این روز ، همزمان با روز عرفه چهار روز را تعطیل عمومی‌اعلام و طی این مدت تمام اداره‌های دولتی تعطیل است.
در روز عید قربان در مناطق شهری و روستایی افغانستان گذشته از دید و بازدیدهای معمول انواع بازی محلی مانند بزکشی، توپ بازی ، باد بادک بازی و غیره معمول می‌باشد.
"انیسه سادات" خبرنگار درباره عید قربان گفت: برای زنان افغان در قدم اول مهم است که خانه مرتب و تمیز باشد و بتوانند مرد خانه را قانع‌کنند تا لوازم موردنیاز روز عید قربان را به دلخواه زنان تهیه کنند. وی تهیه میوه، خشکبارو شیرینی را از دیگر خواسته‌های زنان در این روز فرخنده ذکر کرد. وی یادآور شد:در اعیاد فطر و قربان زنان افغان دوستان و آشنایان را ملاقات و شادی‌ها و احساسات خودرا با هم قسمت میکنند.
"محمد وفا" دانش‌آموز هم درباره عید قربان گفت : عید قربان گذشته از اینکه یک عبادت و رازونیازی به درگاه خداوند می‌باشد، شادی‌آور نیز است. وی افزود: دوران کودکی را در مهاجرت و آوارگی گذراندم، اکنون در کشورم و در کنار خانواده و دوستانم زندگی می‌کنم و عید قربان را گرامی می‌دارم که این خود شادی بزرگی برای من می‌باشد. این دانش‌آموز افغان اظهار داشت: گرچه افغانستان با مشکلات زیادی روبه رو است ، اما جای خوشحالی است که در روزهای عید به دیدار دوستان و آشنایان خود می‌روم و این برایم بسیار خوشایند است. افغانستان پس از سه دهه جنگ داخلی با امید بیشتر به زندگی و آینده بهتر عید قربان را گرامی می‌دارند و در انتظار آینده بهتری هستند.
