مرگ بر امریکا

ویژه نامه 13 آبان، روز جهانی مبارزه با استکبارو روز دانش آموز

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:49 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

سیزدهم آبان سالگرد سه رویداد مهم در تاریخ ایران است تبعید امام خمینی به ترکیه در 13 آبان 1343، کشتار دانش‌آموزان در 13 آبان 1357 در دانشگاه تهران و تسخیر سفارت امریکا در 13 آبان 1358، سه رویداد متفاوت بودند، ولی هر یک در شکل دادن به حرکت انقلاب اسلامی نقش خاصی ایفا کردند. هویت هر سه رخداد، مبارزه با استکبار و عوامل آن است و به همین دلیل این روز «روز ملی مبارزه با استکبار» نامیده می‌شود.
تبعید امام خمینی
در 13 آبان 1343 امام خمینی توسط مأموران حکومت شاه بازداشت و پس از انتقال از قم به تهران، به ترکیه تبعید شدند. این تبعید در پی اعتراض امام به سیاستهای حکومت پهلوی و از جمله تصویب لایحه کاپیتولاسیون به وقوع پیوست. امام 9 روز پیش از تبعید، در مراسمی که به مناسبت میلاد حضرت زهرا (س) در منزلشان برگزار شد، با ایراد نطقی جنایات و مفاسد کاپیتولاسیون را تشریح کردند. امام در سپیده دم 13 آبان توسط یک گروه از مأموران ساواک به سرپرستی سرهنگ مولوی ـ رئیس ساواک تهران ـ بازداشت شدند و هنوز آفتاب از افق سرنزده بوده که با یک فروند هواپیمای نظامی از فرودگاه مهرآباد به ترکیه تبعید شدند. اطلاعیه کوتاه ساواک که از رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها انتشار یافت، چنین بود:
«طبق اطلاع موثق و شواهد و دلائل کافی چون رویه آقای خمینی و تحریکات مشارالیه علیه منافع ملت و امنیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور تشخیص داده شد، لذا در تاریخ 13 آبان 1343 از ایران تبعید گردید.»1
در پی تبعید امام خمینی علیرغم فضای خفقان، موجی از اعتراض‌ها به صورت تظاهرات در بازار تهران، تعطیلی طولانی دروس حوزه‌‌ها و ارسال طومارها و نامه‌ها به سازمانهای بین‌المللی و مراجع تقلید جلوه‌گر شد. آیت‌الله حاج مصطفی خمینی نیز در روز تبعید امام بازداشت و زندانی شد و پس از چندی در 13 دی 1343 به ترکیه نزد پدر تبعید شد.
دوران تبعید امام به ترکیه بسیار سخت و شکننده بود. امام حتی از پوشیدن لباس روحانیت منع شده بودند. محل اقامت اولیه امام هتل بلوار پالاس آنکارا بود. امافردای آن روز برای مخفی‌ نگاهداشتن محل اقامت، امام را به محلی واقع در خیابان آتاترک منتقل کردند. چند روز بعد (21 آبان 1343) برای منزوی‌تر ساختن ایشان و قطع هرگونه ارتباط، محل تبعید را به شهر بورسا واقع در 46 کیلومتری غرب آنکارا انتقال دادند. در این مدت امکان هرگونه اقدام سیاسی از امام خمینی سلب شده و ایشان تحت مراقبت مستقیم مأمورین اعزامی ایران و نیروهای امنیتی ترکیه قرار داشتند.
امام خمینی جمعاً 11 ماه در ترکیه به سر بردند، سپس ساواک با هماهنگی دولت ترکیه ایشان را در 13 مهر 1344 به عراق تبعید کردند. ایشان به مدت 13 سال تحت نظارت توأم با فشار رژیم بعثی عراق بودند. در بحبوحه انقلاب اسلامی، و در نتیجه افزایش اختناق رژیم بغداد امام خمینی تصمیم به خروج از عراق و عزیمت به کویت گرفتند اما کویت تحت فشار شاه، از پذیرش امام و هیئت همراه امتناع ورزید در نتیجه امام خمینی در مهر 1357 راهی فرانسه شد ندو در «نوفل لوشاتو» در حومه پاریس اقامت گزیدند. امام طی 4 ماه اقامت خود در فرانسه انقلاب اسلامی را تا مراحل پیروزی هدایت کردند و سپس در 12 بهمن 1357 به کشور بازگشتند. امام در طول هجرت 14 ساله خود به روشنگری افکار عمومی ایران و جهان نسبت به ماهیت حکومت شاه پرداخته و زمینه انقلاب مردمی و سقوط رژیم پهلوی را فراهم ساختند. به همین دلیل نقطه شروع دوره هجرت یعنی 13 آبان 1343 و همچنین نقطه پایان آن یعنی 12 بهمن 1357 به عنوان «یوم‌الله» شناخته شده است.
کشتار دانش‌آموزان
سیزدهم آبان 1357 و در روزهای اوج‌گیری انقلاب اسلامی دهها نفر از دانش‌آموزان که برای انجام تظاهرات در محوطه دانشگاه تهران تجمع کرده بودند، هدف تیراندازی مأموران حکومت قرار گرفته و به شهادت رسیدند. به دلیل بسته بودن درهای دانشگاه هیچ یک از دانش‌آموزان نتوانستند از برابر آتش گلوله‌‌های مأموران بگریزند و این امر تلفات آنان را افزایش داده بود. این جنایت توسط دولت «آشتی ملی» شریف امامی صورت گرفت.
حادثه 13 آبان 1357 بعد از حادثه 17 شهریور آن سال، دومین خونریزی عمده دولت شریف امامی بود؛ در حالی که عمر سیاسی این دولت از 70 روز تجاوز نمی‌کرد. ابعاد حادثه دانشگاه به حدی بود که وقتی در برنامه اخبار شبانگاهی گزارش تیراندازی مستقیم سربازان به روی دانش‌آموزان در دانشگاه از شبکه سراسری تلویزیون پخش شد، وزیر علوم بلافاصله استعفا داد و فردای آن روز کابینه شریف امامی نیز سقوط کرد. از آن پس روز 13 آبان «روز دانش‌آموز» نامیده شد.
تسخیر «لانه جاسوسی»
سیزدهم آبان 1358 ساختمان سفارت امریکا در تهران توسط جمعی از دانشجویان معترض تصرف گردید از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا زمان تسخیر سفارت امریکا در تهران دیپلماتهای امریکایی مستقر در سفارتخانه‌ از هیچ تلاشی در جهت مقابله با نظام نوبنیاد جمهوری اسلامی ایران فروگذار نمی‌کردند. تماس با سرکردگان گروههای ضد انقلاب ، ارتباط حمایتی با شبکه‌های کودتا و براندازی در داخل کشور و تأمین مالی گروهکهای تروریستی که در غرب و جنوب ایران به انفجار در لوله‌های نفتی و یا ایجاد نا امنی و بی‌ثباتی در مناطق کردنشین مشغول بودند، از عملکردهای مأموران سیاسی فعال در ساختمان سفارت امریکا بود. این حقایق در اسناد لانه جاسوسی نیز آمده است. بعضی از مقامات بلند پایه دولت کارتر پس از شکست وی در انتخابات 1359 ش. در خاطرات خود، به نقش نامطلوب و مخرب دستگاه حکومتی امریکا علیه ایران که از طریق سفارتخانه آن کشور در تهران هدایت می‌شد اقرار کردند. سفارت امریکا در تهران طی زمستان 1357 تا پائیز 1358 به مرکز فرماندهی عملیات جاسوسی و خرابکاری علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده بود؛ نظامی که عمر سیاسی آن به یک سال نمی‌رسید. با این حال سفارت امریکا زمانی توسط دانشجویان تسخیر شد که امریکا خواست مشروع ملت ایران در استرداد شاه و اموال و دارایی‌های بلوکه شده ایران را نادیده گرفت و حتی امکاناتی وسیع در اختیار فراریان حکومت شاه گذاشت تا تشکیلات خود را علیه انقلاب سازماندهی و فعال کنند.
تسخیر لانه جاسوسی امریکا در تهران از ابتدا با حمایت امام خمینی مواجه گردید. امام تصرف لانه جاسوسی توسط دانشجویان را «انقلاب دوم» لقب دادند و در سخنانی، از این اقدام حمایت کردند:
«شما می‌بینید که الان مرکز فساد ‌امریکا را جوانها رفته‌اند گرفته‌اند و امریکائیها را هم که در آنجا بودند، گرفتند و آن لانه فساد را بدست آوردند و امریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند و جوانها مطمئن باشند که امریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.» 2

پی‌نویسها:
1ـ روزها و رویدادها؛ انتشارات پیام مهدی؛ بهار 1379؛ ص 390
2ـ صحیفه نور، ج 10، صص 157ـ 148؛ 16/8/1358

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:38 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

1. همه کسانی که در سال 1357 در شهرهای ایران حضور داشتند و حضور آنها نیز به مثابه تماشاگر نبود، بلکه بازیگر میدان بزرگ‌ترین و مردمی‌ترین انقلاب قرن بیستم بودند، بخوبی می‌دانستند که دشمن اصلی آنها شاه و رژیم پهلوی نیست، درست که شاه دشمن اولیه محسوب می‌شد، اما همه آگاه بودند که شاه نوکر اجنبی به ویژه امریکاست و مبارزه با شاه مبارزه با امریکاست. شعار «بعد از شاه نوبت امریکاست»، آن روزها یکی از شعارهای اصلی مردم ایران بود. در حقیقت انقلاب اسلامی در برابر همه حاکمیت غرب ایستاده بود و امریکا را به میدان نبرد کشانده بود و پیروزی انقلاب اسلامی به معنای پیروزی نخستین انقلاب کاملاً مستقل و در عین حال با اندیشه دینی در جهان بود و اینجاست که دو ضلع اصلی جهان آن روز ـ امریکا و شوروی ـ آن را برنمی‌تافتند، به ویژه امریکا که مهم‌ترین پایگاه خود را از دست می‌داد.

2. روزها و شب‌های انقلاب اسلامی خاطرات زیادی را برای من تداعی می‌کند، و تسخیر لانه جاسوسی یکی از بهترین آن‌هاست. من یادم هست از بدو پیروزی انقلاب اسلامی بحث مقابله عملی با امریکا بحث روز مجامع دانشجویی بود تا اینکه برخی از دانشجویان دانشگاه‌های تهران که بیشتر آنها نیز دانشجویان فنی بودند، تصمیم گرفتند، سفارت امریکا را اشغال کنند. در آن مجمع دانشجویان از گروه‌های مختلف حضور داشتند، دانشجویان متدین و خط امام و در کنار آنها دانشجویانی وابسته به منافقان. روز سیزدهم آبان 1358 این تصمیم عملی شد، اما ما در عین حال که با اصل اشغال موافق بودیم، از جهتی نگران بودیم که نکند که این حرکت را منافقان رهبری کنند. بنابراین در روز اشغال سفارت امریکا مردد بودیم که چه باید بکنیم. اما خیلی زود نگرانی ما برطرف شد، زیرا دیدیم که امام از این حرکت حمایت کردند. خیابان طالقانی و مقابل لانه جاسوسی در روزها و شبها مکانی دیدنی بود که تنها کسانی که آن روزها و شبها را از نزدیک درک کرده‌اند، حلاوت و شیرینی آن را درک می‌کنند. من برای اینکه حلاوت آن روزهای مردم ایران به ویژه کسانی که در مقابل لانه جاسوسی امریکا جمع می‌شدند، بیان کند، احساس خودم از آن روزها را بیان می‌کنم.

امریکایی‌ها باور نمی‌کردند که سفارتشان که لانه فساد و جاسوسی بود به اشغال دربیاید و حالا که اشغال شده است، چنین مورد حمایت امام و امت قرار گیرد. اما سیزدهم آبان سال 1358 و روزهای بعد از آن؛ نبض انقلاب در خیابان طالقانی و در مقابل لانه جاسوسی امریکا می‌تپید. مردم ما تصور می‌کردند که لانه فسادی را که مرکز همه توطئه‌های سال‌های طولانی است، فتح کرده‌اند و حاضر نبود که این سنگر را رها کنند. امریکایی‌ها و دنباله‌روهای آنها چنین وانمود می‌کردند و تبلیغ می‌نمودند که سفارت آنها در تهران به اشغال عده‌ای کج‌فهم و بی‌اعتنا به موازین بین‌المللی اشغال شده و دپیلمات‌ها که از مصونیت سیاسی برخوردار هستند، دستگیر شده‌اند.

ما ما می‌دانستیم که هیاهوهای آنها خلاف واقع است، ما امریکا را مقصر اصلی همه بدبختی‌هایی می‌دانستیم که از 28 مرداد 1332 بر سر این ملت آمده است. امریکا عامل کودتای ننگین 28 مرداد بود که در پی آن 25 سال از رژیم وابسته و غیرانسانی و ضداسلامی شاه خائن همه  پشتیبانی‌ها لازم را کرده بود و درست زمانی که ملت ایران عزم خود را برای بیرون راندن شاه از مملکت و اداره کشور به دست خودش بر پایه اسلام برداشته بود، رئیس جمهور دمکرات امریکا با تمام توان به حمایت از شاه پرداخته بود، آن هم با سرمستی و غرور استکباری که هیچ‌گاه تلخی آن از ذائقه ما پاک نمی‌شود. مردم ما در گوشه و کنار مملکت پرپر می‌شدند و امریکایی‌ها تمام قد از جنایتکاران حمایت می‌کردند.تازه این اول ماجرا بود. 

حق این بود که انقلاب که پیروز شد، مردم بریزند و سفارت امریکا را ببندند و همه امریکایی‌های مقیم ایران را از کشور بیرون کنند، اما مردم ایران نجابت بخرج دادند و گذاشتند که آنها در کشور بمانند و به کار خود ادامه دهند. حداقل توقع ما این بود که آنها در برابر نجابت مردم ما، لااقل مدتی سکوت کنند، اما از فردای پیروزی انقلاب توطئه‌ا شروع شد، توقع از ملت هوشیار و بیدار ایران چه بود؟ بنشیند و توطئه‌‌های رنگارنگ را نگاه کند که همه هستی آنها را نشانه رفته بود؟ این شد که دانشجویان این مردم در روز سیزدهم آبان لانه جاسوسی و فساد امریکا را اشغال کردند و امام و امت نیز از این حرکت جانانه دفاع نمودند.

3. امام تسخیر لانه جاسوسی را انقلاب دوم نامیدند. درک این مطلب برای ما سخت نبود، ما این اقدام را بهترین کاری می‌دانستیم که پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجام شده بود. تسخیر لانه جاسوسی اقدامی احساسی نبود، بلکه عملی کاملاً عقلانی با محاسبه دقیق بود. زیرا ما تجربه انقلابهای مختلف را پشت سر خود داشتیم که با هزار خون دل و تلاش بسیار و خسارتهای سنگین مالی و جانی پیروز شده بودند و رژیم‌های وابسته را سرنگون کرده بودند و بنا داشتند که مستقل و بنابر فرهنگ خود زندگی کنند. اما دریغ که از درون ضربه خوردند و به تدریج به انحراف رفته‌اند و در نهایت تسلیم قدرتهای خارجی ‌شدند و مجدداً وابسته گردیدند. کاری که سفارت امریکا در ایران انجام می‌داد، در حقیقت همین بود که شرایط را به دوره گذشته باز گرداند و تسخیر لانه جاسوسی قطع کردن، رشته حیات امریکا در ایران بود که می‌توانست فاجعه‌‌ای بزرگ بر سر انقلاب اسلامی مردم ایران بوجود بیاورد. این است که ما آن روزها همان احساسی را داشتیم که در روزهای 22 بهمن 1357 داشتیم، بلکه حس می‌کردیم که ریشه فساد را در کشور خود خشکاندیم و اکنون که سی و یک سال از آن روز می‌گذرد، هنوز شیرینی این پیروزی بزرگ را در ذائقه خود حس می‌کنیم. آری خداوند متعال با این مردم بود که برای خدا بپا خاسته بودند.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:34 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

13 آبان 1358 :
ساختمان سفارت امریکا در تهران به تصرف دانشجویان مسلمان پیرو خط امام درآمد. به این مناسبت روز 13 آبان روز ملی مبارزه با استکبار شناخته شد.

13 آبان 1357 :
تعدادی از دانش‌آموزان و دانشجویان که در دانشگاه تهران تجمع کرده بودند توسط مأموران شاه به خاک و خون کشیده شدند. متعاقب این حادثه وزیر علوم استعفا داد و بازار تهران تعطیل شد.

13 آبان 1357 :
پراودا ارگان حزب کمونیست شوروی رهبران مذهبی ایران را متهم کرد که برای رسیدن به هدفهای ویژه خود توده‌های مردم را به قیام و شورش وادار کرده‌اند به نوشته این روزنامه آیت‌الله خمینی در مبارزه جاری نمی‌تواند روی کوچکترین پشتیبانی شوروی حساب کند! به نظر کرملین بهترین اصلاحات، همان است که به دست شاهنشاه انجام شود!

13 آبان 1357 :
آنتونی پارسونز سفیر انگلیس در دیدار با شاه : بحران فعلی ایران با وضع زمان حکومت مصدق در 1953 که ژنرالها به آسانی توانستند بر اوضاع مسلط شوند قابل مقایسه نیست چون در آن موقع مصدق حمایت روحانیت را از دست داده بود.

13 آبان 1356 :
امام‌خمینی (ره ) در پاسخ پیام عرفات به مناسبت شهادت حاج سید مصطفی خمینی نوشتند: « این مصیبت‌ها در مقابل مصائبی که بر امت اسلام و مسلمین وارد شده و می‌شود ناچیز است».

13 آبان 1353 :
مجله تایم در گزارشی از ایران نوشت : 40 درصد ثروت کشور متعلق به تنها 10 درصد جمعیت می‌باشد.

13 آبان 1350 :
«دا‌گلاس‌» سفیر امریکا در تهران از پست خود استعفا داد.

13 آبان 1343 :
امام‌خمینی (ره) شبانه در خانه مسکونی خود در قم دستگیر و پس از انتقال به تهران، به ترکیه تبعید شدند.

13 آبان 1342 :
در اصفهان، تبریز و تهران مجالس ختم سوگواری برای شهادت طیب حاج رضائی و اسماعیل رضائی برگزار شد

13 آبان 1335 :
با یورش نظامیان انگلیس، فرانسه و اسرائیل به مصر، نخست‌وزیران و وزیران امور خارجه کشورهای عضو پیمان سنتو در تهران گرد هم آمدند.

13 آبان 1331 :
لایحه تعقیب قانونی احمد قوام ( قوام‌السلطنه) به خاطر حوادث 27 تا 30 تیر 1331 در مجلس شورای ملی تصویب شد.

13 آبان 1329 :
یک موافقتنامه تجاری و بازرگانی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی به امضا رسید.

13 آبان 1328 :
عبدالحسین هژیر نخست‌وزیر مستعفی، هدف گلوله‌های حسین امامی عضو جمعیت فدائیان اسلام قرار گرفت و مجروح شد. متعاقب این حادثه در تهران و حومه حکومت نظامی برقرار شد.

13 آبان 1325 :
آیت‌الله حاج سید ابوالحسن اصفهانی مرجع تقلید شیعیان در شهر کاظمین درگذشت.

13 آبان 1304 :
دولتهای انگلیس، شوروی، آلمان، ایتالیا، بلژیک، مصر و لهستان حکومت موقت رضاخان را به رسمیت شناختند.

13 آبان 1303 :
واحدهای ارتش ایران به فرمان رضاشاه برای سرکوب شیخ خزعل رهسپار خوزستان شدند.

13 آبان 1288 :
شهر اردبیل به تصرف شاهسون‌ها در آمد و غارت شد.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:33 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

چکیده: تسخیر سفارت آمریکا در تهران اگرچه تأثیرات مهمی در عرصه سیاست داخلی کشور داشت؛ مهمترین تأثیر را در روابط خارجی ایران برجای نهاد. از جمله برای اولین بار نقش تعیین کننده ای را برای یک کشور مستقل ایجاد کرد تا آنجا که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 1980 در ایران و توسط دانشجویان رقم خورد. نوشتار حاضر وقایع نگاری اصلی ترین رویدادهای 444 روزه این بحران است که در آن به ویژه به ابعاد خارجی ماجرا توجه بیشتری شده است.

روز اول:

ساعت 10 صبح است. خیابان طالقانی وضع عادی خود را دارد. ماشین ها با سرعت و سروصدا عبور می کنند، فروشگاه ها بازند و کارکنان آنها سرگرم کارهای روزمره هستند. ناگهان گروهی نزدیک به چهارصد نفر در حالی که در طول خیابان طالقانی راهپیمایی می کنند، به سمت سفارت آمریکا می پیچند. جوانان با شور و حرارت از در و دیوار سفارت بالا می روند و به درون محوطه سفارت می پرند.
خیابان بند می آید و جوان ها تند و تیز یکی پس از دیگری از گوشه و کنار سفارت به داخل می روند، حالا هر کدامشان بازوبندی به دست و عکس امام به سینه دارند. در حالی که باران نیز شروع به باریدن کرده، خبری بر روی تلکس خبرگزاری ها می رود که تا سالها اثراتش باقی خواهد ماند: «سفارت آمریکا در تهران اشغال شد.»

روز دوم:

امام خمینی حرکت دانشجویان را مورد تأیید قرار می دهد و می گوید:«امروز در ایران باز انقلاب است. انقلابی بزرگتر از انقلاب اول. در این انقلاب شیطان بزرگ آمریکاست.»
آقای سید احمد خمینی به نمایندگی از رهبری انقلاب در جمع دانشجویان حضور می یابد و در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت می کند. خبرنگاری از او می پرسد علت حضور و مأموریتتان در رابطه با اشغال سفارت آمریکا چیست؟ او پاسخ می دهد: «من به دعوت برادران پیرو خط امام به اینجا آمدم.» سید احمد خمینی اضافه می کند: «تمام مردم ایران از عمل دانشجویان پشتیبانی می کنند.» او در جواب خبرنگاری که پرسیده بود: «آیا تضعیف دولت تا این حد صحیح است؟» می گوید: «این کار تضعیف دولت نیست زیرا تمام ملت یکپارچه این عمل را تأیید می کنند و لابد دولت هم از مردم است.»
اما چند ساعت پس از مصاحبه سید احمد خمینی، دولت موقت مهندس بازرگان استعفاء می دهد و از قضا این استعفاء پذیرفته می شود و از سوی رهبر انقلاب، شورای انقلاب مأمور اداره کشور می شود.
ابوالحسن بنی صدر نیز به سرپرستی وزارت امور خارجه برگزیده می شود.  بقیه در ادامه مطلب

ادامه مطلب...

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:21 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

پنجم اردیبهشت ماه، سالروز شکست مفتضحانه آمریکا در طبس در سال 58 است. شکستی که انقلاب الهی ایران، سلیمان‏وار باد را به خدمت گرفت تا ریگهای روان را در کویر طبس و در میانه شب به سراغ جنود شیطان بفرستد و آن سرافکندگی و درماندگی تاریخی را برای فیل‏سواران ابرهه به بار آورد. تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط خواهران و برادران دانشجوی مسلمان که به تعبیر امام خمینی انقلاب دوم بود، نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی و مبارزات ضد آمریکایی به شمار می‏رود و شکست حمله آمریکا به ایران در طبس نقطه عطفی در 444 روز ماجرای لانه جاسوسی می‏باشد.
خانم دکتر معصومه ابتکار که آن روز، خود از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و از تسخیرکنندگان لانه جاسوسی بود و اینک معاون رییس جمهور و رییس سازمان محیط زیست کشور می‏باشد، خاطرات تحلیلی خود از این واقعه مهم را با تلاش آقای «فرد ای رید» و همکاری حجت‏الاسلام والمسلمین سیدمحمد موسوی خوئینی‏ها که از نخستین روزهای این جریان همراه دانشجویان بود، نوشته است. متن اصلی کتاب که به زبان انگلیسی و به نام «تسخیر در تهران»، می‏باشد نخست سال گذشته میلادی در کانادا منتشر شد و اخیرا توسط خانم فریبا ابتهاج شیرازی از همکاران محترم پیام زن به فارسی برگردانده و ویراستاری شده است. این کتاب که توسط انتشارات روزنامه اطلاعات و با شمارگان 5250 نسخه منتشر شده در حجم 350 صفحه و با قیمت 950 تومان در اختیار علاقه‏مندان قرار گرفته است. کتاب تسخیر که با مقدمه آقای خوئینی‏ها و سپس مقدمه مبسوط آقای «فرد ای رید» آغاز می‏شود، در ده فصل سامان یافته است. فصل نهم کتاب با عنوان «شکست نیروهای دلتا» به شرح و تحلیل واقعه طبس و شکست توطئه آمریکا برای نجات جاسوسان اختصاص یافته است. اینک در بیست و یکمین سال شکست مفتضحانه آمریکا که چیزی جز لطف و عنایت الهی نبود، شرح ماجرا را از روایت خانم ابتکار می‏شنویم و به روح شهدای انقلاب اسلامی به ویژه شهدای دانشجوی پیرو خط امام که اسامی 32 نفر از آن عزیزان در پایان کتاب آمده است درود می‏فرستیم و از سرکار خانم ابتکار و نیز خانم ابتهاج که با انتشار این بخش کتاب موافقت کردند، سپاسگزاریم.  بقیه در دامه مطلب

ادامه مطلب...

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:19 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

تاریخ انقلاب اسلامی، به عنوان واقعه‏ای بزرگ که تنها چند سال از آن می‏گذرد، گواه زنده‏ای از جایگاه اهالی علم در تعیین سرنوشت ملت و گام برداشتن ایرانیان مسلمان به سوی آرمان‏های خویشتن است.
روزهایی چون 13 آبان که سالروز قیام خونین دانش‏آموزان علیه رژیم ظلم و استبداد و نیز سالروز تسخیر لانه جاسوسی به دست دانشجویان و دانش‏آموزان است، همچون اسناد زنده‏ای هستند که گواهی می‏دهند تنها و تنها کسانی می‏توانند در مسیر تاریخ، تمدن آفرین باشند که به سلاح علم و ایمان مسلح هستند.

جایگاه علم و دانش

با اندک آشنایی با منابع علوم اسلامی، به راحتی می‏توان به مقام و منزلت علم و دانش پی برد؛ تا جایی که آیات بسیاری را در قرآن می‏توان یافت که به این موضوع اشاره کرده است. در بیشتر کتب حدیث نیز بابی به نام باب علم وجود دارد که احادیث گوناگونی درباره فضیلت علم و عالم در آن آمده است. در سیره نبوی نیز نمونه‏های بسیاری در این زمینه یافت می‏شود؛ به گونه‏ای که وقتی پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله قصد بیان جایگاه حضرت علی علیه‏السلام را داشتند، فرمودند: «من شهر علم هستم و علی دروازه شهر دانایی است». همچنین در جنگ بدر پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله دستور آزادی اسیرانی را دادند که بتوانند ده مسلمان را باسواد کنند و به آنان خواندن و نوشتن بیاموزند.

رابطه علم و ایمان

اهمیت جایگاه و ارزش علم هرگز نباید این توهم را ایجاد کند که تنها راه رسیدن انسان به سعادت واقعی، دانش است؛ زیرا آنچه علم را از انواع انحرافات و استفاده ابزاری از آن باز می‏دارد، ایمان است. تاریخ نمونه‏های فراوانی از دانشمندان را در خود جای داده که علم خویش را در راه یاری طاغوت‏های قدرت و ثروت به کار بسته‏اند و چه فجایعی که به بار نیاورده‏اند. در قرآن کریم نیز به مناسبت‏های گوناگون، به این ارتباط دو سویه اشاره شده است. آن‏جا که می‏فرماید: «خداوند درجات کسانی از شما را که ایمان آوردند و به آن‏ها علم اعطا شد، بالا می‏برد».

نقش دانش‏آموزان در تاریخ معاصر

در میان نهضت‏ها، هر گاه دو نیروی علم وایمان از یکدیگر جدا افتاده‏اند یا پیشگامان نهضت در یکی از این دو جنبه دچار ضعف بوده‏اند، آن نهضت نتوانسته است به اهداف خود برسد. در این میان، توفیق حقیقی برای کسانی بوده که از هر دو چشمه فیض بهره‏مند بوده‏اند. انقلاب اسلامی ایران که به رهبری امام خمینی رحمه‏الله ـ فردی که از هر دو بال علم و ایمان بهره‏مند بود ـ پیروز شد، بزرگ‏ترین گواه این مدعاست. روز دانش‏آموز نیز نمادی از قیام دانش‏آموزانی است که به سلاح ایمان مسلح بودند.

روز دانش‏آموز

سیزدهم آبان در تاریخ انقلاب اسلامی، برگی زرین، مقطعی حساس و مناسبتی پرخاطره است. به ویژه آنکه چهارده سال پس از تبعید حضرت امام رحمه‏الله در همین روز (13 آبان 1357) فرزندان امام و صدها دانش‏آموز و دانشجو در مقابل دانشگاه تهران و خیابان‏های اطراف با شعار «درود بر خمینی» و «مرگ بر شاه» پایه‏های حکومت را به لرزه درآوردند و با گلوله‏های مأموران شاه به خاک و خون غلتیدند.
دانش‏آموزان نیز مانند دیگر گروه‏های ملت، در اطاعت از فرمان حضرت امام رحمه‏الله که همه را به مبارزه بی‏امان با رژیم آمریکایی شاه دعوت می‏کرد، سر از پا نمی‏شناختند و نجات اسلام را در پیروزی کامل از امام رحمه‏الله و سازش ناپذیری با رژیم می‏دانستند. این طبقه جوان وفعال جامعه، به حق یکی از ارکان و پایه‏های مهم انقلاب پیروزمند اسلامی بودند.

دانش‏ آموزان در صحنه

صبح روز 13 آبان 1357، دانش‏آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، رو به سوی دانشگاه تهران نهادند تا بار دیگر پیوندشان را با رهبر بت‏شکن خویش اعلام کنند. این نوجوانان پر شور و خداجو، گروه، گروه به دانشگاه وارد شدند و به همراه دانشجویان و گروه‏های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. از آن سوی، مأموران شاه، دانشگاه را محاصره کرده بودند تا چنانچه فریاد حق طلبانه‏ای از گلویی برخاست، آن را با گلوله پاسخ دهند، اما دانش‏آموزان در کنار نرده‏ها و زمین چمن اجتماع کرده، فریاد مقدس «اللّه‏ اکبر» آنان فضا را شکافت و تا فاصله‏های دور طنین انداخت.

جوهری از خون

ساعت یازده صبح 13 آبان 1357، مأموران رژیم شاه، ابتدا چند گلوله گاز اشک آور در میان دانش‏آموزان و دانشجویان معترض و انقلابی پرتاب کردند، ولی اجتماع‏کنندگان در حالی که به سختی نفس می‏کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد دشمن‏شکن «اللّه‏ اکبر» بر اندام مأموران مسلح شاه لرزه افکندند.
در این هنگام، تیراندازی آغاز شد و لاله‏های انقلاب یکی پس از دیگری در خون غلتیدند. جوانان با فریاد «اللّه‏ اکبر» و با شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر شاه» به شهادت رسیدند و انقلاب خونین اسلامی‏شان را تداوم بخشیده و دشمنان اسلام را بیش از پیش رسوا ساختند. در این واقعه، 56 تن شهید و صدها نفر مجروح شدند.
امام خمینی رحمه‏الله در پیامی که به مناسبت قیام دانش‏آموزان در 13 آبان از پاریس برای امت قهرمان ایران فرستادند، فرمودند: «عزیزان من! صبور باشید که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است. ایران امروز جایگاه آزادگان است. من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‏ام و صدای آزادی‏خواهی و استقلال‏طلبی شما را به گوش جهانیان می‏رسانم».

13 آبان، حماسه‏ای جاویدان

گذر زمان، همواره گرد فراموشی را بر روی حوادث تلخ و شیرین روزگار نشانده و ذهن فراموشکار بشر، پی در پی گذشته خویش را به بایگانی تاریخ می‏سپارد. اما در میان حوادث تاریخی، همواره وقایعی وجود دارند که به منزله ستارگانی فروزان بر آسمان تاریخ خودنمایی می‏کنند و گذر زمان هیچ گاه نمی‏تواند از جلوه و شکوه آنها بکاهد. رویدادهایی که از فداکاری‏ها و ایثارگری‏های انسان‏ها در راه آرمان‏های اصیل و معنوی روایت می‏کنند، این گونه‏اند و روز دانش‏آموز نیز به عنوان نمادی از ایثارگری و جان‏فشانی دانش آموزان در راه آرمان الهی و ضد استبدادی خویش چون ستاره‏ای فروزان می‏درخشد.

هر روز، روز دانش‏ موز است

نکوداشت مجاهدت‏های مردان و زنان با ایمان، کاری پسندیده است. زنده نگهداشتن نام و خاطره دانش‏آموزان آگاه که با سلاح ایمان، جوانه‏های انقلاب گردیدند، لازم و ضروری است. اما، آنچه وظیفه ما را دشوارتر می‏کند، پیروی عملی و ادامه راه روشن آنان است. اکنون که میدان، میدان جنگ و خونریزی و بذل جان نیست و به لطف الهی و تلاش گذشتگان، انقلاب اسلامی به بار نشسته است، وظیفه ما بسی سنگین‏تر است و برماست که در جبهه جهاد علمی در راه اعتلا و پیشرفت میهن اسلامی خویش بکوشیم و این انقلاب را به صاحب اصلی آن حضرت ولیعصر(عج) برسانیم.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:19 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

دولت‌ موقت‌ به‌ نخست‌وزیری‌ مهندس‌ مهدی‌ بازرگان‌ و با حکم‌ رسمی‌ حضرت‌امام‌، در 15 بهمن‌ماه‌ سال‌ 1357، یعنی‌ 7 روز پیش‌ از پیروزی‌ انقلاب‌، آغاز به‌ کار کرد.امام‌ در حکم‌ خود خطاب‌ به‌ بازرگان‌ فرمودند:
«... به‌ موجب‌ اعتمادی‌ که‌ به‌ ایمان‌ راسخ‌ شما به‌ مکتب‌ مقدس‌ اسلام‌ و اطلاعی‌که‌ از سوابق‌تان‌ در مبارزات‌ اسلامی‌ و ملی‌ دارم‌، جنابعالی‌ را بدون‌ در نظر گرفتن‌روابط‌ حزبی‌ ]و[ وابستگی‌ به‌ گروهی‌ خاص‌، مامور تشکیل‌ دولت‌ موقت‌می‌نمایم‌».
حکم‌ حضرت‌ امام‌ نشانگر آن‌ است‌ که‌ نخست‌ وزیری‌ بازرگان‌، بدون‌ توجه‌ به‌ علائق‌حزبی‌ و شخصی‌ ایشان‌ و با تاکید بر سوابق‌ مذهبی‌ وی‌ صورت‌ گرفته‌ است‌؛ اما عملکرد دولت‌ موقت‌، از همان‌ ابتدا، نتوانست‌ نظر مردم‌ و نیروهای‌ انقلابی‌ را به‌ خود جلب‌ کند.اعضای‌ دولت‌ موقت‌ بیشتر از جناح‌ لیبرال‌ اعم‌ از مذهبی‌ (نهضت‌ آزادی‌) یا غیر مذهبی‌(جبهه‌ ملی‌) بودند. جناح‌ لیبرال‌ ـ که‌ بعدها اسناد افشا شده‌ی‌ سفارت‌ نشان‌ داد آمریکاامید فراوانی‌ به‌ آنها بسته‌ است‌ ـ عامل‌ اصلی‌ مبارزه‌ و انقلاب‌ را استبداد داخلی‌ و نه‌استعمار خارجی‌ می‌دانستند. و علاوه‌ بر آن‌، اعتقاد به‌ تغییر بنیادین‌ در ساختار سیاسی‌ ـاجتماعی‌ کشور نداشته‌ و تنها برخی‌ اصلاحات‌ را کافی‌ می‌دانستند. بر همین‌ اساس‌،دولت‌ موقت‌ تنها به‌ تعویض‌ مهره‌های‌ بالای‌ رژیم‌ سابق‌ اکتفا می‌نمود و از تغییرات‌بنیادین‌ به‌ویژه‌، از تجدید نظر در رابطه‌ی‌ امپریالیستی‌ و نابرابر ایران‌ با آمریکا، پرهیزمی‌کرد.
در دیدگاه‌ جناح‌ لیبرال‌، بدون‌ رابطه‌ با کشورهای‌ سرمایه‌داری‌ و امپریالیستی‌ زندگی‌برای‌ کشورهای‌ جهان‌ سوم‌ نظیر ایران‌ میسر نیست‌. به‌ همین‌ خاطر از تیرگی‌ روابط‌ باآمریکا به‌ شدت‌ هراس‌ داشتند و علی‌رغم‌ نظر حضرت‌ امام‌ (که‌ بارها اعلام‌ شده‌ بود)؛سیاست‌ خارجی‌ دولت‌ موقت‌، بر مبنای‌ حفظ‌ روابط‌ اقتصادی‌، سیاسی‌ و حتی‌ نظامی‌ باآمریکا قرار گرفت‌. این‌ در حالی‌ بود که‌ ملت‌ ایران‌ و رهبری‌ عالی‌قدر آن‌، تمام‌گرفتاری‌های‌ خود را از استعمار و به‌ویژه‌ آمریکا می‌دانست‌ و منتظر اجرای‌ طرح‌های‌انقلابی‌ در زمینه‌های‌ مختلف‌ و به‌ویژه‌ سیاست‌ خارجی‌ و حذف‌ روابط‌ نابرابر،سودجویانه‌ و استثمارگرانه‌ با آمریکا و روی‌ کار آمدن‌ افراد انقلابی‌ و اسلامی‌ و نیز ایجادارتباط‌ و حمایت‌ از نهضت‌های‌ آزادی‌بخش‌ جهان‌ بود. اما دولت‌ موقت‌ در عمل‌ درجهت‌ خلاف‌ این‌ مسیر گام‌ برمی‌داشت‌ و آنچه‌ اجرا می‌شد، نه‌ طرح‌های‌ انقلابی‌، بلکه‌روش‌ کند و غیر انقلابی‌ «سیاست‌ گام‌ به‌ گام‌» بود که‌ پیش‌ از این‌ نیز ناکارآمدی‌ آن‌ درمبارزه‌ با رژیم‌ ستم‌شاهی‌ تجربه‌ شده‌ بود.
در بینش‌ دولت‌ موقت‌، مبارزه‌ با آمریکا مفهوم‌ نداشت‌ تا جایی‌ که‌ حتی‌ پیروزی‌انقلاب‌ اسلامی‌ را نتیجه‌ی‌ مذاکرات‌ با مقامات‌ سفارت‌ آمریکا می‌پنداشت‌.
دولت‌ موقت‌ دولتی‌ نبود که‌ بتواند خود را با شرایط‌ انقلاب‌ تطبیق‌ دهد و انتظارات‌مردم‌ را ـ که‌ در پی‌ کارهای‌ اساسی‌ و تغییرات‌ زیربنایی‌ بودند ـ برآورده‌ سازد. مهندس‌بازرگان‌ کابینه‌ی‌ خود را به‌ فولکس‌ واگنی‌ تشبیه‌ کرده‌ بود که‌ بر خلاف‌ امام‌ (ره‌)، که‌بولدوزری‌ پر قدرت‌ است‌، توانایی‌ انجام‌ کارهای‌ سریع‌ و انقلابی‌ را ندارد و نباید هم‌چنین‌ تقاضایی‌ از آن‌ داشت‌.
این‌ عملکرد ضعیف‌ و غیر انقلابی‌ دولت‌ موقت‌ که‌ ضمن‌ برخورد ضعیف‌ با آمریکا وعوامل‌ رژیم‌ شاه‌، مواضع‌ تندی‌ را در برابر نهادهای‌ انقلابی‌ داشت‌، باعث‌ شد تا آمریکادریچه‌ای‌ بزرگ‌ برای‌ نفوذ در پیکره‌ی‌ انقلاب‌ بیابد.
بنابراین‌، تمامی‌ توان‌ خود را برای‌نزدیک‌ شدن‌ به‌ دولت‌ موقت‌ به‌ کار گرفت‌. یکی‌ از جاسوسان‌ آمریکایی‌ در این‌ باره‌ گفته‌:
«اگر این‌ دولت‌ (دولت‌ موقت‌) دوام‌ پیدا کند، روابط‌ اقتصادی‌ ـ سیاسی‌ چنان‌خواهد بود که‌ یک‌ موقعیت‌ بهتر برای‌ ما به‌ دست‌ خواهد آورد.»
دولت‌ موقت‌ که‌ از مشارکت‌ سیاسی‌ مردم‌ برای‌ حفظ‌ انقلاب‌ از طریق‌ حضور درکمیته‌های‌ انقلاب‌، مشارکت‌ اقتصادی‌ مردم‌ با شرکت‌ در جهاد سازندگی‌ و نیزدادگاه‌های‌ انقلاب‌، برای‌ محاکمه‌ی‌ جنایت‌کاران‌ با عنوان‌ چوب‌ لای‌ چرخ‌ دولت‌گذاشتن‌ یاد می‌کرد، به‌ شدت‌ به‌ این‌ نهادهای‌ انقلابی‌ می‌تاخت‌ و با کمال‌ تعجب‌ بایدگفت‌ که‌ این‌ دولت‌ در برابر ضد انقلاب‌ و دشمنان‌ جمهوری‌ اسلامی‌، سیاست‌ مذاکره‌ رادر پیش‌ گرفته‌ بود.
در حالی‌ که‌ هر روز بر تعداد شهدای‌ کردستان‌ و ترکمن‌ صحرا افزوده‌ می‌شد و ضدانقلاب‌ پایگاه‌های‌ خود را در این‌ نواحی‌ مستحکم‌ می‌کرد، دولت‌ موقت‌ با فرستادن‌ هیأت‌ حسن‌ نیت‌ که‌ در عمل‌ موجب‌ وقت‌کشی‌ و تجدید قوای‌ ضد انقلاب‌ می‌شد، آب‌ به‌ آسیاب‌ ضد انقلاب‌ می‌ریخت‌ و آمریکا نیز با استفاده‌ از تساهل‌ و تسامح‌ دولت ‌موقت‌، روز به‌ روز، جای‌ پای‌ خود را محکم‌تر می‌کرد. در حالی‌که‌ نیروهای‌ انقلابی ‌درگیر در کردستان‌ از دولت‌ موقت‌ تقاضای‌ کمک‌ می‌کردند، دولت‌ موقت‌ به‌ جای ‌کمک‌رسانی‌ و اقدامات‌ قاطعانه‌، رئیس‌ ستاد ارتش‌، «شهید قرنی‌» را که‌ برای‌ دفاع‌ از تمامیت‌ ارضی‌ کشور و حفظ‌ انقلاب‌ زحمات‌ زیادی‌ کشیده‌ بود، تعویض‌ کرد و فردی‌ راکه‌ به‌ فراماسونری‌ شهرت‌ داشت‌، به‌ جای‌ او منصوب‌ کرد. «یونسی‌» که‌ توده‌ای‌ بود،استاندار کردستان‌ شد. «مدنی‌» که‌ بعدها به‌ علت‌ خیانت‌ از کشور گریخت‌، استاندارخوزستان‌ و «امیر انتظام‌» که‌ بعدها به‌ جرم‌ جاسوسی‌ به‌ حبس‌ ابد محکوم‌ شد،سخنگوی‌ دولت‌ موقت‌ شد. با این‌ همه‌، طرفداران‌ انقلاب‌ به‌ احترام‌ دستور امام‌ (ره‌)مبنی‌ بر حفظ‌ وحدت‌ نیروهای‌ انقلابی‌ در برابر اعمال‌ دولت‌ موقت‌، خار در چشم‌ واستخوان‌ در گلو، صبر پیشه‌ کردند.
در چنین‌ شرایطی‌، آمریکایی‌ها به‌ بهانه‌ی‌ مداوا و معالجه‌ی‌ شاه‌ به‌ وی‌ پناه‌ دادند واین‌ کار کاسه‌ی‌ صبر ملت‌ ایران‌ را لبریز کرد. این‌ در حالی‌ بود که‌ دولت‌ موقت‌ در برابراین‌ اقدام‌ حتی‌ فعالیت‌ دیپلماتیک‌ مؤثری‌ انجام‌ نداد.
امام‌ خمینی‌ در 7 آبان‌ 1358 ه.ش‌ به‌ قراردادهای‌ استعماری‌ بین‌ ایران‌ و آمریکا به‌شدت‌ اعتراض‌ کردند؛ اما دولت‌ موقت‌، بدون‌ توجه‌ به‌ این‌ اعتراض‌، در پی‌ بهبود رابطه ‌با آمریکا بود و بیشتر واهمه‌ی‌ خود را از خطر شوروی‌ ابراز می‌داشت‌. حرکت‌سازش‌کارانه‌ی‌ دولت‌ موقت‌ تا به‌ آنجا پیش‌ رفت‌ که‌ مهندس‌ بازرگان‌ (نخست‌ وزیر)،ابراهیم‌ یزدی‌ (وزیر خارجه‌ی‌ دولت‌ موقت‌) و هیات‌ همراه‌ در 11 آبان‌ 1358، در جشن‌استقلال‌ الجزایر با برژینسکی‌ ـ مشاور امنیت‌ ملی‌ کاخ‌ سفید ـ ملاقات‌ کرده‌ و به‌ مدت‌یک‌ ساعت‌ و نیم‌ با او مذاکره‌ کردند. برژینسکی‌ فردی‌ بود که‌ در زمان‌ وقوع‌ انقلاب‌اسلامی‌ بر خلاف‌ سایروس‌ ونس‌ (وزیر خارجه‌ی‌ وقت‌ آمریکا)، خواستار سرکوب‌نظامی‌ انقلاب‌ و طرفدار کودتای‌ نظامی‌ برای‌ پیش‌گیری‌ از انقلاب‌ ایران‌ بود. جالب‌ آنکه‌این‌ ملاقات‌ به‌ گفته‌ی‌ برژینسکی‌ نه‌ به‌ تقاضای‌ او بلکه‌ به‌ تقاضای‌ بازرگان‌ صورت‌گرفت‌.
بدون‌ شک‌ پذیرش‌ شاه‌ از سوی‌ آمریکا و دیدار اعضای‌ دولت‌ موقت‌ با مشاور امنیت‌ملی‌ رئیس‌ جمهور آمریکا، دو عامل‌ تسریع‌ کننده‌ی‌ تسخیر لانه‌ی‌ جاسوسی‌ از سوی‌دانشجویان‌ مسلمان‌ پیرو خط‌ امام‌ بود. ملاقات‌ و مذاکره‌ با آمریکا مترادف‌ سازش‌ بود وبنابراین‌، خشم‌ نیروهای‌ انقلابی‌ را در ایران‌ برانگیخت‌ و آنان‌ تصور کردند که‌ آمریکا به‌دنبال‌ تکرار کودتای‌ 28 مرداد 1332 در ایران‌ است‌. آنچه‌ که‌ به‌ نگرانی‌ها دامن‌ می‌زد،همزمانی‌ پذیرش‌ شاه‌ در آمریکا و ملاقات‌ الجزایر بود.
دولت‌ موقت‌، در 14 آبان‌ 1358، یعنی‌ یک‌ روز پس‌ از اشغال‌ سفارت‌ آمریکا، استعفاداد و امام‌ نیز در 15 آبان‌ این‌ استعفا را قبول‌ کردند. مشخص‌ بود که‌ اعضای‌ نهضت‌آزادی‌ و ملی‌گرا این‌ اقدامات‌ خارج‌ از قاعده‌ و قانون‌! را نمی‌پذیرفتند و آن‌ را مداخله‌ درامور دولت‌ تلقی‌ می‌کردند. بازرگان‌ خود در این‌ مورد می‌گوید:
«دولت‌ موقت‌ که‌ از نظر مسؤولیت‌ اداری‌ و سیاسی‌ مملکت‌ و حفظ‌ حقوقنمایندگان‌ و اتباع‌ خارجی‌، طبق‌ تعهدات‌ بین‌المللی‌، نمی‌توانست‌ مخالف‌ این‌عمل‌ (تصرف‌ سفارت‌ آمریکا) نباشد، چون‌ قبلاً تصمیم‌ به‌ استعفا گرفته‌ بود،هیچ‌گونه‌ اعلامیه‌ و اقدامی‌ در این‌ زمینه‌ ابراز نکرد.»
البته‌ بازرگان‌ درباره‌ی‌ گروگان‌گیری‌، در موضعگیری‌ دیگری‌ می‌گوید:
«این‌ عمل‌ بسیار زشت‌ و خلافی‌ است‌ که‌ این‌ دانشجویان‌ انجام‌ می‌دهند و همه‌ بااین‌ عمل‌ مخالف‌ هستند و عمل‌ آنها ضد انقلاب‌، اسلام‌، امام‌ و همه‌ چیز است‌.افشاگری‌های‌ قبلی‌ و حال‌ و آینده‌ی‌ دانشجویان‌ مقداری‌ از آن‌ دروغ‌ است‌.»
این‌ اظهارات‌ در حالی‌ صورت‌ می‌گرفت‌ که‌ امام‌ طی‌ سخنانی‌، که‌ در بخش‌ قبل‌ آمد،قاطعانه‌ از اقدام‌ دانشجویان‌ پشتیبانی‌ کردند و حتی‌ خواستار تداوم‌ افشاگری‌های‌ آنان‌شدند.
مهندس‌ بازرگان‌، در مواردی‌، از تعابیری‌ بسیار تند بر ضد دانشجویان‌ استفاده‌ کرد واز جمله‌ یک‌بار خطاب‌ به‌ آنان‌ گفت‌:
«اسم‌ خودشان‌ را می‌گذارند خط‌ امام‌. خط‌ شیطانند... اینهایی‌ که‌ می‌گویند ما باآمریکا راه‌ کج‌ رفتیم‌ و راه‌ سازش‌ رفتیم‌، اینها ضد انقلابند. مامور همان‌ شوروی‌و آمریکا هستند که‌ می‌خواهند اختلاف‌ بیندازند.»
از سوی‌ دیگر، دکتر یزدی‌ (وزیر امور خارجه‌ی‌ دولت‌ موقت‌)، در روز بعد از حادثه‌،طی‌ مصاحبه‌ی‌ مطبوعاتی‌ می‌گوید:
«دولت‌ جمهوری‌ اسلامی‌، موظف‌ به‌ حفظ‌ مال‌ و جان‌ اتباع‌ خارجی‌ است‌... به‌عنوان‌ دولت‌ از وقوع‌ چنین‌ حادثه‌ای‌ ابراز تاسف‌ می‌کنیم‌.»
البته‌ دکتر یزدی‌ با زیرکی‌ و با توجه‌ به‌ حمایت‌ عموم‌ مردم‌ و حضرت‌ امام‌ از جریان‌تسخیر لانه‌ی‌ جاسوسی‌، سعی‌ کرد خود را چندان‌ در مقابل‌ این‌ جریان‌ قرار ندهد وچنین‌ اقدامی‌ را حمایت‌ از دولت‌ خواند و گفت‌:
«چون‌ آمریکایی‌ها به‌ پاسخ‌ دولت‌ درباره‌ی‌ استرداد شاه‌ پاسخ‌ مثبت‌ نداده‌اند،دانشجویان‌ اقدام‌ به‌ اشغال‌ سفارت‌ کرده‌اند.»
و حتی‌ از مردم‌ گله‌ کرد که‌:
«چرا وقتی‌ شاه‌ به‌ آمریکا رفت‌، مردم‌ اعتراض‌ و تظاهرات‌ نکردند؟»
ولی‌ شکی‌ نبود که‌ هدف‌ وی‌ از این‌ اقدام‌، مصادره‌ به‌ مطلوب‌ کردن‌ این‌ اقدام‌ انقلابی‌و محدود ساختن‌ اهداف‌ عظیم‌ آن‌ به‌ اعتراض‌ به‌ حضور شاه‌ در آمریکا بود، حال‌ آنکه‌اعتراض‌ به‌ جنایات‌ آمریکا در ایران‌ و افشای‌ ماهیت‌ وابستگان‌ به‌ آمریکا، اهداف‌مهم‌تری‌ بود که‌ مورد توجه‌ آقای‌ دکتر یزدی‌ قرار نداشت‌. جالب‌ آنکه‌ آقای‌ دکتر یزدی‌،سال‌ها بعد، نظرات‌ واقعی‌ خود را در مورد این‌ واقعه‌ ـ که‌ سال‌ها آن‌ را کتمان‌ می‌کرد ـبیان‌ نمود. وی‌ 23 سال‌ پس‌ از این‌ واقعه‌ طی‌ مصاحبه‌ای‌ گفت‌:
«یکی‌ از اهداف‌ گروگان‌گیری‌ در ایران‌، استقرار هدف‌های‌ سیاسی‌ در بازی‌ قدرت‌در داخل‌ ایران‌ بوده‌ است‌، برای‌ اینکه‌ دولت‌ موقت‌ را ساقط‌ کنند و در بازی‌سیاسی‌ به‌ نفع‌ استقرار و سلطه‌ی‌ یک‌ گروه‌ استفاده‌ کنند... کسانی‌ که‌ این‌ حادثه‌ رابه‌وجود آوردند، به‌ بی‌حاصلی‌ کار خود پی‌ برده‌اند. آن‌ زمان‌ این‌ افراد جوان‌بودند و پیچیدگی‌های‌ سیاسی‌ را نمی‌دانستند و حالا که‌ تجربه‌ و علم‌ پیداکرده‌اند، بر اثر تجربه‌ پی‌ برده‌اند، کاری‌ که‌ کردند خلاف‌ بوده‌ و اکنون‌ آن‌ را نقدمی‌کنند.»
شاید بتوان‌ بخش‌ اول‌ سخنان‌ دکتر یزدی‌ را تا حدی‌ درست‌ دانست‌، زیرا با توصیفی‌که‌ از عملکرد دولت‌ موقت‌ انجام‌ دادیم‌، حذف‌ آنان‌ از قدرت‌ در ایران‌ موجب‌ تداوم‌ واحیای‌ انقلاب‌ شد؛ اما در مورد بی‌حاصلی‌ اشغال‌ سفارت‌ قطعاً نمی‌توان‌ با ایشان‌موافقت‌ کرد، زیرا شکست‌ هیمنه‌ی‌ آمریکا در ایران‌ و جهان‌، افشای‌ اسناد سفارت‌،تداوم‌ جریان‌ انقلاب‌ و بسیج‌ مجدد مردم‌ برای‌ دفاع‌ از دستاوردهای‌ آن‌، حاکمیت‌نیروهای‌ انقلابی‌ و بسیاری‌ مسایل‌ دیگر ـ که‌ به‌ جای‌ خود مورد بحث‌ قرار می‌گیرد ـ ازمهمترین‌ دستاوردهای‌ تسخیر لانه‌ی‌ جاسوسی‌ بوده‌ است‌.
اما درباره‌ی‌ علت‌ استعفای‌ دولت‌ موقت‌ نیز، برخی‌ نیروهای‌ انقلابی‌ این‌ اقدام‌ را یک‌ترفند سیاسی‌ می‌دانند و معتقدند با توجه‌ به‌ آنکه‌ امام‌ بارها استعفای‌ دولت‌ بازرگان‌ را ردکرده‌ بود، آنان‌ بر این‌ باور بودند که‌ این‌ بار نیز چنین‌ اتفاقی‌ خواهد افتاد. دولت‌ موقت‌می‌تواند این‌بار با گذاشتن‌ شرط‌ و شروطی‌ از جمله‌ آزادی‌ جاسوسان‌ آمریکایی‌ و نیزرهایی‌ از مداخله‌ی‌ نیروهای‌ انقلابی‌ در امور کشور، دوباره‌ به‌ قدرت‌ بازگردد. اما این‌ترفند با هوشیاری‌ امام‌ خنثی‌ شد. چراکه‌ بنا به‌ گفته‌ی‌ حجة‌الاسلام‌ موسوی‌ خوئینی‌ها،امام‌ از مصاحبه‌ی‌ «رئیس‌ دولت‌ موقت‌» و توضیحاتی‌ که‌ وی‌ در توجیه‌ ملاقات‌ خود با«برژینسکی‌» داده‌ بود ناراحت‌ به‌ نظر می‌رسیدند.
مرحوم‌ حاج‌ سیداحمد خمینی‌ در این‌ باره‌ می‌گوید:
«من‌ در نخست‌وزیری‌، در اتاق بازرگان‌ و دکتر سحابی‌ بودم‌ که‌ از قم‌ تماس‌گرفتند و مرا که‌ به‌ تهران‌ آمده‌ بودم‌، از آن‌ طرف‌ بی‌سیم‌ خواستند. آقای‌ صانعی‌گفت‌، امام‌ استعفای‌ بازرگان‌ را پذیرفت‌. من‌ به‌ روی‌ خودم‌ نیاوردم‌. سحابی‌ وبازرگان‌ می‌گفتند، معلوم‌ است‌ که‌ امام‌ استعفای‌ ما را قبول‌ نمی‌کنند، ولی‌ ما بایدبرای‌ پذیرش‌ مجدد مسؤولیت‌ شرط‌ و شروط‌ بگذاریم‌ که‌ یکی‌ از آنها، آزادی‌آمریکایی‌هاست‌. من‌ سکوت‌ کرده‌ بودم‌. فقط‌ از اتاق آنها بیرون‌ آمدم‌. ما همه‌شاهد بودیم‌ که‌ چگونه‌ جمعی‌ به‌ دست‌ و پا افتاده‌ بودند، تا امام‌ را متقاعد کنندکه‌ استعفا را نپذیرد و نتیجتاً دولت‌ موقت‌ با تأیید مجدد و قوت‌ بیشتری‌ واردصحنه‌ شود و کنترل‌ اوضاع‌ را به‌ نفع‌ جریانی‌ که‌ مدت‌ها برای‌ آن‌ سرمایه‌گذاری‌کرده‌ بودند، دوباره‌ به‌ دست‌ گیرند. اما امام‌ هوشیارتر از آن‌ بودند که‌ این‌گونه‌حرکت‌ها در ایشان‌ تأثیر کند.»
اما حجة‌الاسلام‌ والمسلمین‌ هاشمی‌ رفسنجانی‌ در این‌ باره‌ می‌گوید:
«بازرگان‌ و دوستانش‌ از مدت‌ها قبل‌ به‌ این‌ نتیجه‌ رسیده‌ بودند که‌ نمی‌توانند کارکنند. آقای‌ مهندس‌ بازرگان‌ که‌ به‌ جلسات‌ می‌آمد، هر وقت‌ به‌ مشکلی‌ برخوردمی‌کرد و یا چیزی‌ را که‌ می‌خواست‌ تصویب‌ نمی‌کردیم‌، می‌گفت‌: «خودتان‌بیایید اداره‌ کنید.» یا فرض‌ کنید اگر کسی‌ از ما سخنرانی‌ می‌کرد ـ بخصوص‌آیت‌الله‌ خامنه‌ای‌ و شهید بهشتی‌ که‌ گاهی‌ انتقاد می‌کردند ـ ایشان‌ سخت‌عصبانی‌ می‌شد و می‌گفت‌: «من‌ کار نمی‌کنم‌ و نمی‌توانم‌ کار کنم‌.» از این‌ چیزهاهمیشه‌ داشتیم‌. استعفای‌ قبلی‌ را به‌ خاطر تصویب‌ مسأله‌ی‌ ولایت‌ فقیه‌ درخبرگان‌ داده‌ بودند. بعد از ولایت‌ فقیه‌ هم‌ اینها دیگر دلگرم‌ نشدند که‌ کار کنند.تکلیف‌ شده‌ بود و ماندند... قبول‌ دارم‌ که‌ آنها خیلی‌ به‌ دولت‌ نچسبیده‌ بودند وهمیشه‌ می‌گفتند به‌ ما اجازه‌ بدهید کنار برویم‌.

سؤال‌: در واقع‌ قضیه‌ی‌ اشغال‌ لانه‌، آقایان‌ را وادار کرد؟

جواب‌: به‌ نظرم‌ بله‌. یعنی‌ به‌ جایی‌ رسیدند که‌ دیدند دیگر نمی‌توانند. بهانه‌ی‌ بهتری‌ هم‌ برای‌ استعفا پیدا کرده‌ بودند و شرایطی‌ هم‌ بود که‌ نمی‌توانستند کارکنند.»
خود امام‌ در جریان‌ معرفی‌ دولت‌ شهید رجایی‌ به‌ مجلس‌، در سال‌ بعد، اشاره‌ی‌صریح‌ به‌ دولت‌ موقت‌ و عملکرد آن‌ نمودند:
«از اول‌ هم‌ به‌ حسب‌ الزامی‌ که‌ من‌ تصور می‌کردم‌، دولت‌ موقت‌ را قرار دادم‌،خطا کردیم‌، از اول‌ باید یک‌ دولتی‌ که‌ قاطع‌ باشد و جوان‌ باشد و بتواند مملکت‌را اداره‌ کند نه‌ یک‌ دولتی‌ که‌ نتواند، منتها آن‌ وقت‌ ما نداشتیم‌ فردی‌ را که‌ بتوانیم‌آشنا بتوانیم‌ انتخاب‌ کنیم‌. انتخاب‌ شد و خطا شد.»
به‌ هرحال‌ دولت‌ موقت‌ تنها دو روز پس‌ از اشغال‌ لانه‌ی‌ جاسوسی‌ و در اعتراض‌ به‌آن‌ سقوط‌ کرد. حتی‌ ناظران‌ خارجی‌ نیز بر تأثیر مستقیم‌ حمله‌ به‌ سفارت‌ و اشغال‌ آن‌، برسقوط‌ دولت‌ موقت‌ اذعان‌ دارند، چنانچه‌ یکی‌ از آنان‌ می‌گوید:
«کسانی‌ که‌ به‌ قصد مخالفت‌ و یا اعتراض‌ نسبت‌ به‌ عملکرد و سیاست‌ خارجی ‌بازرگان‌ دست‌ به‌ این‌ اقدام‌ بزرگ‌ زده‌ بودند، خیلی‌ سریع‌تر و عمیق‌تر از آنچه‌ که‌خودشان‌ انتظار داشتند، دست‌ یافتند و دولت‌ بازرگان‌ بلافاصله‌ کناره‌گیری‌ کرده ‌و جوانان‌ مبارز اسلامی‌ اشغال‌کننده‌ آنچه‌ را که‌ مربوط‌ به‌ ارتباط‌ مقامات‌ ایرانی‌با دولت‌ آمریکا بود فاش‌ ساختند، به‌ شکلی‌ که‌ بعد از آن‌ بسیاری‌ از افراد وابسته‌به‌ دولت‌ موقت‌ کشور را ترک‌ کردند.»
منبع: خبرگزاری فارس

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:11 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

از سوی دیگر در حافظه تاریخی مردم ایران هنوز خاطره کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به تحکیم سلطه امریکا بر ایران به مدت 25 سال شد ، تازگی داشت.
در این میان جنبش دانشجویی اسلامی با بهره‌گیری از رهنمودهای امام و نیز با عنایت به سوابق تاریک امریکا در ایران، هوشیارانه اوضاع و احوال کشور را تحت نظر داشت و با تیزبینی خاص خود دست مرکز جاسوسی و توطئه‌گری امریکا در ایران را در پشت پرده اغتشاشات، شورش‌ها و تحرکات ضدانقلابی در مناطق مختلف کشور مشاهده می‌کرد. این مسائل از همان روزهای ابتدایی انقلاب و بلکه پیش از آن آغاز شده بود و فشار سنگینی را بر انقلاب و انقلابیون وارد می‌کرد. شاید به جرات بتوان گفت حجم و سرعت تحرکات مزبور به حدی بود که در کمتر مقطعی از تاریخ کشورمان می‌توانیم نمونه‌ای از آن را بیابیم.
در چنین شرایطی انتظار بود که دولت موقت به عنوان مسوول امور اجرایی کشور، موضعی قاطع در برابر امریکا اتخاذ کرده و ضمن ارائه تذکرات و هشدارهای لازم به آن دولت مبنی بر قطع مداخلات فتنه انگیزانه خود در امور داخلی ایران، اقدامات مقتضی را در صورت عدم توجه کاخ سفید به این هشدارها، به کار بندد. این اقدام در حادترین شکل خود می‌توانست به اخراج دیپلماتیک بخوانید جاسوسی و توطئه‌گری امریکا از ایران، تعطیل شدن سفارت و قطع روابط دیپلماتیک میان دو کشور بینجامد. اما نه تنها اساسا چنین طرحی در نظر دولت موقت وجود نداشت بلکه حرکتی معکوس قابل مشاهده بود.
در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اعضای برخی گروههای چپ با حمله به سفارت امریکا برای ساعاتی آن را به اشغال خود درآوردند. طبعا آنچه در آن مقطع توسط چنین نیروهایی صورت گرفت، به هیچ روی مورد تایید رهبری نظام و نیز مردم مسلمان قرار نداشت و لذا با واکنش منفی دولت موقت و نیروهای انقلاب مواجه گردید و سفارت امریکا از دست این نیروها خارج شد. مرحوم مهندس بازرگان، نخست وزیر دولت موقت پس از این واقعه در مصاحبه‌ای با خبرنگار مجله نیوزویک اظهار داشت: «من خیلی متأسفم، بسیار متأسفم از آنچه اتفاق افتاد. ما امیدواریم بتوانیم همه چیز را تحت کنترل دربیاوریم تا این‌گونه حملات بار دیگر رخ ندهد. در این مورد اقدام فوری به عمل آمد و ویلیام سولیوان سفیر امریکا در ایران شخصاً به خاطر اقدام سریعی که در این مورد صورت گرفت، از ما تشکر کرد.» تا اینجای اظهارات مرحوم مهندس بازرگان به عنوان نخست وزیر، کاملا قابل فهم و پذیرش است اما پاسخ ایشان به سوال بعدی خبرنگاران مجله مبنی بر این که: «آیا شما قصد دارید کوششهایی در راه بهبود روابط ایران و ایالات متحده صورت دهید؟» قابل تامل است: «ما روابط دوستانه‌ای با ایالات متحده داشته‌ایم و میل داریم روابط دوستانه را با ایالات متحده و تمامی کشورهای جهان حفظ نمائیم». (روزنامه کیهان 3 اسفند 1357)
حتی اگر بتوان اظهار امیدواری برای پی ریزی روابط دوستانه با امریکا را نیز در قالب اظهارات دیپلماتیک پذیرفت اما پذیرش این که «ما روابط دوستانه‌ای با ایالات متحده داشته‌ایم» از زبان نخست وزیر انقلاب پذیرفتنی نبود. در حقیقت این مساله در زمانی مطرح می‌شد که رژیم پهلوی به عنوان یک حکومت وابسته به امریکا با خشم انقلابی مردم ایران سرنگون شده بود و اساساً همین رابطه «وابستگی و دست نشاندگی» اصلی‌ترین عامل سرنگونی آن رژیم به شمار می‌رفت بنابراین کسانی که موفق به سرنگونی چنان رژیمی بودند قاعدتاً نمی‌بایست بر آن نوع روابط عنوان «روابط دوستانه» که حامل بار مثبت است، بگذارند. شاید بهتر این بود که نخست‌وزیر انقلاب ضمن محکوم کردن عمل گروههای چپ، دست کم سخنی از خشم ملت ایران نسبت به نوع عملکردها و سیاست‌های امریکا در قبال ایران و مردم این سرزمین به میان می‌آورد و به آنها هشدار می‌داد تا برای جلوگیری از بروز وقایع مشابه و فوران خشم ایرانیان، تغییر و تحولی اساسی را در نوع «روابط» خود با ایران به عمل آورند و گامهایی به سوی استقرار «روابط متقابل احترام آمیز و عاری از دخالت‌های سلطه جویانه» بردارند.
هرچند که به ضرس قاطع می توان گفت در صورت ارائه چنین تذکری نیز آمریکاییها به لحاظ ذات و ماهیت نظام سیاسی خود و نیز به دلیل اهمیت استراتژیکی که ایران برای آنها داشت، هرگز دست از فتنه‌گریها و مداخلات براندازانه خود برنمی‌داشتند اما در عین حال دو پیامد مثبت می‌توانست بر این تذکر دیپلماتیک مترتب باشد: نخست آن که قاطبه مردم و بویژه جنبش دانشجویی اسلامی و انقلابی بدین امر دلگرم می‌شد که دولت موقت، نسبت به تحرکات آمریکا هوشیاری لازم را دارد و همراه و همگام با خط انقلاب و رهبری، نسبت به این‌گونه تحرکات به اتخاذ موضع پرداخته است. بدین ترتیب حساسیتها و دلواپسی‌ها نسبت به سیاستها و عملکردهای دولتی کاهش پیدا می‌کرد. اما پیامد دوم این بود که آمریکا نیز با دریافت تذکر دولت و اطلاع از این که حساسیت لازم نسبت به تحرکات آن در بدنه اجرایی کشور وجود دارد، دستکم حزم و احتیاط بیشتری را در پیش می‌گرفت تا مبادا بیش از پیش بر این حساسیتها افزوده شود. اما هنگامی که به جای تذکر به سیاستمداران آمریکایی زمینه مناسبی را برای تشدید فعالیتهای خود مهیا می‌دیدند.
چندی از این واقعه و اظهارنظر نگذشته بود و در حالی که توطئه‌های آمریکایی هر روز ابعاد گسترده‌تری می‌یافت و به ویژه منطقه کردستان و ترکمن را مشاهده می‌کرد و هشدار می‌داد، نخست وزیر دولت موقت طی پیامی به مناسبت برگزاری رفراندوم تعیین نظام در دوازدهم فروردین سال 58، چنین اظهار داشت: «همان طور که در روزنامه‌ها خواندید و می‌بینید، هر روز یا هر هفته از یک گوشه مملکت نغمه‌های بسیار دلخراش و ناراحت کننده بلند می‌شود. یک روز کردستان است، یک روز گنبد کاووس است، خدا می‌داند فردا خوزستان باشد یا جای دیگر تحت بهانه‌های پوچ... در حقیقت و در عمل طبق نقشه‌ای از پیش ساخته شده و خیلی منظم و برنامه‌های همان دستجات و نوع دستجات، حالا طرفدار تروتسکی باشد یا مائویی باشد یا مارکسیست باشد، از شهرهای مختلف به آنها می رسد... البته این دسته‌ها و افراد تنها نیستند، اینها اتحادی دارند و اتحاد عمل دارند با افراد زیادی، همان باقیمانده ساواک و سه سپرده‌ها و کسانی که در دستگاه گذشته پاسداران رژیم طاغوتی بودند، حالا یا این طرف مرز یا آن طرف مرز ستاد عملیاتی دارند... (روزنامه کیهان، 16/1/1358)»
به این ترتیب مرحوم بازرگان اگر چه بر این باور بود که فتنه‌ها و آشوب‌ها در مناطق مختلف، از سوی قدرت‌های خارجی برنامه‌ریزی شده است و از سوی همانها نیز حمایت و پشتیبانی سیاسی و نظامی می‌شود (که این مساله به وضوح پیام ایشان پس از برگزاری رفراندوم تعیین نظام کاملاً مشهود بود) اما در تشخیص مصداق به گونه‌ای نشانه‌ها را متذکر می‌گردید که نگاهها را متوجه همسایه شمالی یعنی شوروی می‌ساخت این در حالی بود که مفهوم «چپ امریکایی» آن زمان توسط امام بیان شده بود. متاسفانه گذشت زمان و اوج‌گیری فتنه‌ها نیز نتوانست به اصلاح رویکردهای سیاسی و بین‌المللی دولت موقت بینجامد، به تدریج گروههای مسلح ضدانقلاب در کردستان به گونه‌ای مورد حمایت سیاسی و نظامی امریکا و عوامل آن قرار گرفتند که اشغال شهرها و جدایی بخشی از خاک ایران از مام میهن به صورت جدی در دستور کار آنها قرار گرفت. حمله به پاوه و محاصره دکتر چمران در این شهر از جمله وقایع بسیار مهم در این برهه از زمان است و کوتاه سخن این که اگر امام رسما به عنوان فرمانده کل قوا در این ماجرا از خود قاطعیت به خرج نمی‌داد. بی‌تردید امروز نقشه جغرافیایی ایران به گونه‌ای دیگر رسم می‌شد. این واقعه نگاه خشم‌آلود امام و مردم را کاملاً متوجه امریکا و عوامل آن ساخت اما مجددا نخست‌وزیر وقت از توجه به این مساله اساسی خودداری کرد. مرحوم بازرگان در سخنرانی خود در مشهد پس از ماجرای پاوه خاطرنشان ساخت: «یک زمانی بود که دو دشمن داشتیم، یکی استبداد داخلی و استیلای خارجی ولی هر دو عقب نشینی کردند اولی سرنگون شد و دومی راه بهتری را در پیش گرفت ولی پس از پیروزی انقلاب یک دشمن سومی هم پیدا شد و آن دشمن سوم کسانی‌اند که از همسایگان و غیر همسایگان که از این پیروزی انقلاب احساس ناراحتی می‌کنند و آن هم درصدد کارشکنی‌اند.» (روزنامه کیهان 14 مهر 1358)
به طور کلی از این گونه اظهارات به خوبی پیدا بود که دولت موقت مهمترین دشمن انقلاب را نه امریکا بلکه اتحاد جماهیر شوروی به حساب می‌آورد و حتی نسبت به امریکا دچار خوش بینی‌هایی نیز بود کما این که اعتقاد داشت پس از انقلاب «راه بهتری را در پیش گرفته است»! در چنین شرایطی امریکا، شاه را به بهانه درمان بیماری او وارد خاک خود کرد، بدیهی است این مساله حساسیت فوق العاده‌ای را میان نیروهای انقلاب برانگیخت و خاطرات گذشته در برنامه‌ریزی‌های عوامل سیا برای براندازی دولت دکتر مصدق و بازگرداندن شاه به تخت سلطنت را در ذهن آنها زنده کرد. در این میان انتظار آن بود که مهندس بازرگان به عنوان یکی از یاران نزدیک دکتر مصدق و کسی از نزدیک شاهد کودتای 28 مرداد بود، بیش از همه نسبت به این ماجرا از خود واکنش نشان داده و دستکم در این مقطع با اعتراض به این عملکرد امریکا، نسبت به قطع روابط دیپلماتیک و خروج دیپلمات‌های امریکا از کشور اقدامی هر چند سمبلیک انجام دهد اما نه تنها چنین نشد بلکه هنگامی که ایشان به منظور شرکت در جشنهای بیست و پنجمین سالگرد انقلاب الجزایر راهی این کشور شد در کمال تعجب با برژینسکی، مشاور امنیت ملی کارتر که نقش جدی در سرکوب تظاهرات انقلابی مردم ایران و به شهادت رساندن جمع کثیری از آنها و همچنین طرح ریزی توطئه‌های بعدی داشت، ملاقات کرد. جالب این که ملاقات مزبور به هیچ روی اتفاقی و تصادفی نبود بلکه طبق اظهارات ایشان در گفتگو با خبرگزاری پارس دو روز قبل از مسافرت، کاردار سفارت امریکا در ایران هماهنگی لازم را صورت داده بود.
به این ترتیب جنبش دانشجویی اسلامی خود را در مقابل یک دو راهی بزرگ و سرنوشت ساز یافت: یا باید شاهد مماشات دولت موقت در قبال امریکا و توطئه‌گری‌های آن باشد تا زمانی که یک «کرمیت روزولت» دیگر با چمدانهای پول وارد کشور شده و با استقرار در مرکز جاسوسی امریکا و ایجاد هماهنگی بین عوامل سیا، ضربه نهایی را به انقلاب وارد آورد کما این که در روزهای پیش از کودتای 28 مرداد، در حالی که دکتر مصدق به مذاکرات خود با لویی هندرسون، سفیر امریکا در تهران با خوش‌بینی کامل نسبت به ایالات متحده ادامه می‌داد، عوامل سیا و اینتلیجنس سرویس در حال آماده‌سازی مراحل نهایی اجرای کودتا بودند و یا این که راسا وارد کار می‌شد و از تکرار یک تجربه تلخ تاریخی جلوگیری به عمل می‌آورد.
بدینسان جنبش دانشجویی از آنجا که به وضوح مشاهده می‌کرد هیچ‌گونه انتظاری از مقامات رسمی مسوول برای برخورد با توطئه‌گری‌های امریکا نمی‌تواند داشته باشد به عنوان وجدان آگاه یک ملت مسلمان و انقلابی با تشخیص صحیح مرکز توطئه‌گری درصدد خاموش ساختن شعله‌های فتنه برآمد و با تصرف لانه‌جاسوسی به یک خواست و اراده ملی تحقق بخشید. آنچه در این مرکز جاسوسی کشف شد به خوبی نشان می‌دهد برنامه‌های گسترده‌ای وجود داشت که برای استقرار مجدد سلطه امریکا بر ایران و سرکوب یک ملت استقلال طلب و آزادی خواه تدارکی جدی دیده شده و در دست اجرا بود. اسناد لانه جاسوسی یک واقعیت بزرگ دیگر را نمایان ساخت و آن تیزبینی، هوشیاری و دشمن شناسی دقیق حضرت امام خمینی (ره) بود که توانست خط و راه صحیح را به یک ملت انقلابی بنمایاند و با زمینه سازی برای وقوع انقلاب دوم ، استمرار انقلاب بزرگ اسلامی را تضمین کند.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:10 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

در این میان، واقعه اخیر با توجه به ابعاد و پیامدها و همچنین گستره ملى - بین المللى آن از اهمیت و جایگاه ویژه‏اى در تاریخ انقلاب اسلامى برخوردار شده است به طورى که با گذشت بیش از ربع قرن از آفرینش آن، پیامدها و آثارش همچنان در صحنه سیاست داخلى و خارجى کشور، اثرگذار و بحث‏انگیز است.
این اقدام متهورانه یکى از منحصر به فردترین حرکت‏ها در تاریخ انقلاب‏هاى اصیل و مردمى جهان بود که از یک طرف شوکت و افسون قدرت امپریالیسم آمریکا را در هم شکست و اوج خفت و زبونى این اهریمن جنایتکار را به رخ جهانیان کشانید و از سوى دیگر فریاد مظلومیت و آزادگى مسلمانان ایران را در پهنه گیتى طنین انداز کرد. با توجه به ابعاد گسترده این حادثه عظیم، باید آن را در جغرافیاى زمانى و مکانى خودش کاملا مورد بررسى قرار داده و به واکاوى علل و پیامدهاى آن پرداخت.
پیروزى انقلاب اسلامى جداى از تاثیراتى که در زمینه اندیشه سیاسى و پارادایم حاکم بر مقولات دولت ملت و ساختار حکومت داشت، تاثیرات عمیقى نیز بر استراتژى‏هاى امنیتى منطقه و توازن قدرت بین غرب و شرق داشت به طوری که کشور ایران را که به عنوان خط مقدم جبهه غرب در مقابله با نفوذ کمونیسم از جایگاه ویژه‏اى نزد دولت مردان ایالات متحده برخوردار بود به یکباره تبدیل به یک هژمون منطقه‏اى با شعار وحدت جهان اسلام و درهم نوردیدن مرزهاى جغرافیایى کشورهاى مسلمان کرد، که براى هر دو ابرقدرت شرق و غرب خطرناک جلوه مى‏کرد. انقلاب اسلامى استراتژى «دو ستونى» آمریکا در منطقه را که از مدت‏ها پیش بر پایه‏هاى قدرت اقتصادى عربستان سعودى و قدرت نظامى ایران براى حفظ منافع منطقه‏اى آمریکا و مقابله با نفوذ شوروى بنا شده بود با چالش جدى مواجه کرد به طورى که «سایروس ونس» وزیر امور خارجه دولت کارتر در این باره مى‏گوید: «رفتن ایران از صف کشورهاى متحد آمریکا و افتادن این کشور به دست رژیمى که دوست‏ ما نیست، ضربه‏اى اساسى به منافع سیاسى - امنیتى ما در آسیاى جنوب غربى و خاورمیانه به شمار مى‏رود.»
آمریکا که تمام تلاش خود را در حمایت از رژیم شاه و جلوگیرى از پیروزى انقلاب به کار بسته بود، با پیروزى انقلاب اسلامى سفارت خود را به عنوان پایگاهى براى طراحى و اجراى توطئه علیه انقلاب تبدیل نمود، تا بتواند آن بخش از اقداماتش را که مى‏توانست در پوشش دیپلماتیک براى شکست یا به انحراف کشاندن نظام نو پاى اسلامى انجام دهد، با مرکزیت سفارت به اجرا درآورد.
پس از پیروزى انقلاب در بهمن ماه 1357 و اخراج مستشاران نظامى و غیر نظامى آمریکا که در واقع نقش آنتن‏هاى اطلاعاتى را براى سازمان سیا بازى مى‏کردند، ایالات متحده فعالیت‏هاى جاسوسیش را که از درون سفارت رهبرى و هدایت مى‏شدند به شدت افزایش داد تا خلاء ناشى از خروج مستشاران را جبران کند.
افسران سازمان سیا (CIA) با استفاده از شرایط نابسامان بعد از انقلاب و درهم ریختگى و نامشخص بودن حوزه مسئولیت‏ها که نتیجه طبیعى هر انقلابى است، سعى کردند تا با نفوذ در مناطق کلیدى و حساس انقلاب اسلامى از تعمیق و گسترش هر چه بیشتر آن جلوگیرى نمایند. لانه جاسوسى آمریکا با ایجاد شبکه‏هاى جاسوسى و اطلاعاتى در پى آن بود تا با بحران آفرینی، تضعیف نیروهاى اصیل انقلاب و جایگاه و شخصیت حضرت امام و همچنین ایجاد گسست و شکاف میان رهبرى و نسل جوان، فعال‏ترین و انقلابى‏ترین نیروى اجتماع را از رهبرى دور کند تا بتواند با تاثیر بر آنها و نفوذ در ارتش، حرکت انقلابی مردم ایران را آسیب‏پذیر نماید. از طرفی سفارت آمریکا مسئول انحراف افکار عمومى از خطرات شیطان بزرگ در ایران نیز بود. به همین دلایل مسئولین سفارت آمریکا در پى آن بودند تا با برقرارى ارتباط با مسئولین دولت موقت راه رسیدن به اهدافشان را تسهیل کنند.
با پیروزى انقلاب، حضرت امام خمینى، مهندس بازرگان را بدون در نظر گرفتن علایق حزبى و گروهى به عنوان نخست وزیر دولت موقت منصوب کردند. بازرگان در اقدامى تامل برانگیز اکثر اعضاى دولت موقت را از جناح لیبرال انتخاب کرد و درهای دولت موقت را تقریبا بر روی دیگر نیروهای انقلاب بست. لیبرال‏ها تضاد اصلى و عامل مهم مبارزه و انقلاب را استبداد داخلى و نه استعمار خارجى مى‏دانستند و علاوه بر آن اعتقاد به تغییر بنیادین در ساختار سیاسى، اجتماعى و فرهنگى کشور نداشتند و تنها اکتفا به برخى اصلاحات سطحى را کافى مى‏دانستند. بر همین اساس دولت موقت تنها به تعویض مهره‏هاى کلیدى و بالاى رژیم اکتفا نمود و از تغییرات بنیادین و خصوصا از تجدید نظر در رابطه امپریالیستى و نابرابر ایران با آمریکا، پرهیز و اجتناب مى‏کرد.
به این موضوع در کتاب خاطرات کارتر اشاراتى شده است: «مهدى بازرگان... و اعضاى کابینه‏اش که بیشتر آنها تحصیل کرده غرب بودند با ما همکارى داشتند. آنها از سفارت ما حفاظت مى‏کردند و از ژنرال فیلیپ گاست... مراقبت به عمل مى‏آوردند تا بدون خطر رفت و آمد کند و براى ما پیام‏هاى دوستانه مى‏فرستادند. بازرگان به طور علنى اعلام کرد که مایل است با آمریکا روابط حسنه‏اى داشته باشد، اما افراطیون طرفدار آیت اله خمینى براى او به صورت مشکلى درآمده بودند.»
(امیررضا ستوده و حمید کاویانى، بحران 444 روزه تهران، ص 20)
«اسناد لانه جاسوسى نیز نشان مى‏دهد که ایالات متحده چگونه براى خارج کردن امام از صحنه سیاسى کشور در صدد جذب افراد موثر و مهم دولت موقت از جمله بنى صدر و امیر انتظام برآمده بود و مثلا در مورد جذب بنى صدر، در ظاهر به عنوان مشاور اقتصادى یک شرکت آمریکایى با حقوق ماهانه 1000 دلار به دعوت همکارى مى‏شد، اما در واقع رابط سازمان سیا تلاش مى‏کرد تا وى را به استخدام این سازمان درآورد.»
(دکتر بهرام نوازنى، الگوهاى رفتارى ایالات متحده آمریکا در رویارویى با جمهورى اسلامى ایران (1357 - 1380) مرکز اسناد انقلاب اسلامى، ص 98)
«دولت آمریکا در پى آن بود تا با ایجاد ائتلافى از لیبرال‏هاى سیاسى، چهره‏هاى دینى میانه‏رو، سکولارها، ملى گرایان و سران ارتشى متمایل به غرب تحت لواى دولت موقت موجبات حذف تدریجى نیروهاى وفادار به امام را از صحنه سیاسى کشور ایجاد نماید.
آمریکا می‏خواست تا با شناسایى مهدى بازرگان به عنوان شخص اول مملکت، اینگونه نشان دهد که آیت الله خمینی خود مایل است که دین و روحانیت از سیاست جدا گردند و آنها ناگزیر از نزدیکى به دولت موقت شده‏اند و بدین ترتیب کم کم برنامه حذف امام و جایگزینى ایشان توسط افرادى مثل شریعتمدارى و بنى صدر را اجرا کند.
به همین دلیل وزارت خارجه آمریکا ماموریت اصلى سفارت خود در ایران را تلاش براى هماهنگى فعالیت‏هاى نیروهاى لیبرال و میانه روهاى مذهبى و پیوند دادن آنها با عناصر ملى گرا و سلطنت طلبان و طرفداران رژیم سابق بر علیه انقلابیون مذهبى قرار داده بود.
«اقدامات آمریکا بر علیه جمهورى اسلامى ایران فقط به اقدامات سفارت این کشور در تهران محدود نشد. در پى اعدام‏هاى انقلابى سران رژیم گذشته در روزهاى اولیه پیروزى انقلاب، 2 تن از اعضاى سناى آمریکا به نام‏هاى جاکوب جاوتیس و هنرى جکسون که از طرفداران پروپاقرص رژیم پهلوى بودند در 27 اردیبهشت 58 (17 مه 79) قطع نامه‏اى را از تصویب سنا گذراندند که ایران را به خاطر این اعدام‏هاى انقلابى با لحن شدیدى محکوم مى‏کرد.» (پیشین ص‏103)
بعد از تصویب قطعنامه ضد ایرانى در سناى آمریکا، روابط دو کشور وارد مرحله تازه‏اى شد. با این که، قطعنامه هیچگونه ضمانت اجرایى نداشت ولى ایران آن را نشانه موضع خصمانه ایالات متحده و کارى در جهت انزواى ایران دانست.
به عقیده کارل کلمنت، که از کارشناسان با سابقه وزارت خارجه آمریکاست، ایالات متحده اشتباهى استراتژیک را در مورد ایران انجام داده است و آن دل بستن به دولت موقت و عدم مذاکره و دیدار مستقیم با حضرت امام بود کارى که رقباى ایالات متحده یعنى فرانسه و شوروى در آغازین روزهاى پیروزى انقلاب انجام داده بودند.
بعد از تصویب این قطعنامه و ایجاد مسایل اختلاف برانگیز بین دو کشور، آمریکا در پى آن بود تا فرستاده‏اى ویژه را با هدف جذب ایران و جلوگیرى از نفوذ شوروى در این کشور ، به سوى ایران بفرستد ولى حضرت امام در واکنش به تصویب این قطع نامه از پذیرش فرستاده مذکور که چارلز نام داشت و از دیپلمات‏هاى کار کشته وزارت خارجه ایالات متحده بود خوددارى کرد و علاوه بر آن پذیرش والتر کاتلر در سمت سفیر که آماده مى‏شد به ایران سفر کند، از سوی دولت رد گردید هر چند که جمهورى اسلامى پیش از آن موافقت خود را با اعزام او به ایران به عنوان سفیر اعلام کرده بود.
«پس از این فعل و انفعالات دولت آمریکا به بهانه حفظ امنیت منطقه و با این ادعا که احتمال داده مى‏شود که یک نفت کش در خلیج فارس ربوده شود، ناوگان خود را در تنگه هرمز به حال آماده باش درآورد.» (پیشین ص 106)
امام خمینى در 7 آبان 58 به قراردادهاى استعمارى بین ایران و آمریکا شدیدا اعتراض کردند. اما در مقابل دولت موقت هیچ توجهى به این اعتراض‏ها نشان نمى‏داد و در پى بهبود روابط با ایالات متحده بود و در موضع‏گیری‌هاى رسمى و غیر رسمى بیشترین واهمه خود را از شوروى ابراز مى‏داشت.
حرکت‏هاى سازش کارانه دولت موقت تا به آنجا پیشرفت که بدون اطلاع امام در روز 11 آبان 58 در جشن انقلاب الجزایر، مهدى بازرگان با برژینسکى، مشاور امنیت ملى کاخ سفید دیدار کرد و به مدت یک ساعت و نیم با او به مذاکره نشست.
برژینسکى مشاور امنیت ملى دولت کارتر برخلاف سایروس ونس، وزیر خارجه که در برخورد با جمهورى اسلامى قائل به راهبردهاى دیپلماتیک و گفتگو و مذاکره سیاسى بود، از طرفداران جدى سرکوب و مداخله نظامى انقلاب و یکى از طراحان اصلى کودتاى 21 بهمن 57 براى پیشگیرى از انقلاب بود.
او براى پذیرش شاه در آمریکا تلاش فراوانى به عمل آورد، اما اعضاى دولت موقت دوستانه به پیشواز برژینسکى رفتند و با او به گپ زدن مشغول شدند جالب این که این ملاقات به گفته برژینسکى نه به تقاضاى او بلکه به درخواست بازرگان، نخست وزیر ایران صورت گرفت.
محمدرضا پهلوى که پس از فرار از ایران در کشورهاى مختلفى آواره شده بود، و ملت ایران خواستار بازگشت و محاکمه وى بودند با مساعدت مقامات آمریکایى به یکباره سر از آن کشور درآورد. در حقیقت دولت آمریکا و مسئولین آن به خاطر بذل و بخشش‏هاى شاه خود را مدیون او مى‏دانستند. هزینه‏هاى زیادى از سوى شاه به برخى جناح‏هاى سیاسى آمریکا براى مبارزات انتخاباتى پرداخت مى‏شد و بعضى از مسئولین دولتى آمریکا پورسانت‏هاى گزافى از محل قراردادهاى تسلیحاتى ایران با شرکت‏هاى آمریکایى دریافت مى‏کردند. از سوى دیگر رژیم آمریکا از آن بیم داشت که عدم پذیرش شاه موجب هراس و نگرانى حکام وابسته‏اش در منطقه شود به همین دلیل شاه به بهانه معالجه در آمریکا رحل اقامت افکند. پذیرش شاه از سوى آمریکا خشم ملت و امام را صد چندان کرد. امام که از دولت موقت قطع امید کرده بود، در 9 آبان 58 طى سخنانى فرمودند: «اى جوان‌هایى که در مقابل توپ و تانک رفتید از خواهرهایى که جوانان خود را از دست داده‏اید... حفظ کنید خودتان را، نهضت خودتان را حفظ کنید ننشینید دیگران براى شما کار کنند، اینها براى شما کاری نمى‏کنند.»
همچنین حضرت امام طى پیامى در 12 آبان 58 در اعتراض به پذیرش شاه از سوى رژیم آمریکا اعلام کردند: «دانشگاهیان، دانش‏آموزان و طلاب علوم دینى با قدرت تمام مبارزه خود را علیه آمریکا گسترش دهند.»
بدنبال اعلام این مواضع از سوى حضرت امام نمایندگان دانشجویان مسلمان پیرو خط امام چهار دانشگاه امیرکبیر، تهران، شهید بهشتى و صنعتى شریف با تشکیل جلسه‏اى به برنامه ریزى براى تصرف سفارت آمریکا پرداختند.
یکشنبه 13 آبان 58 (4 نوامبر 1979) در تاریخ انقلاب، روزى بزرگ و فراموش نشدنى است. روزنامه اطلاعات مورخ 14 ابان 58 در صفحه دوم خود، شرح وقایع آن روز را این‌گونه گزارش مى‏کند:
«ساعت 10و 30دقیقه صبح گروهى (حدود 400 نفر) از دانشجویان (که از یک چهار راه قبل از سفارت آمریکا شروع به حرکت کرده بودند) که در حال شعاردادن در خیابان آیت اله طالقانى به سوى دانشگاه (تهران) در حرکت بودند هنگامى که جلوى در اصلى سفارت آمریکا رسیدند، مسیر خود را تغییر دادند و پس از گشودن زنجیرهاى این در به داخل سفارت رفتند. در همان زمان گروهى از دانشجویان نیز از دیوار خود را به داخل سفارت رساندند و پیشروى به سوى ساختمان‏هاى داخلى سفارت را آغاز کردند. از همان لحظه‏هاى اول تصرف سفارت آمریکا، گروه‏هاى مختلف مردم در مقابل در سفارت اجتماع کردند و به دادن شعارهاى ضد آمریکایى مى‏پرداختند دانشجویان در سه بیانیه‏اى که تا ساعت 18 (همان روز) از طریق بلندگو پخش کردند، اعلام کردند که ساختمان اصلى سفارت تا ساعت 15 به تصرف کامل درآمد... دانشجویان اعلام کردند که هر چند تصرف ساختمان با مقاومت سه ساعته و همراه با پرتاب گاز اشک آور از جانب تفنگداران آمریکایى بود، هیچ گونه آسیبى به طرفین وارد نیامد.
از ساعت 16 (همان روز) آزاد کردن گروهى از ایرانیانى که به عنوان ارباب رجوع یا کارمند در داخل سفارت بودند آغاز شد و آمریکاییان را با چشم بسته به محل دیگرى منتقل شدند.»
پیش از آنکه دانشجویان اصلى سفارت برسند، دیپلمات‏هاى آمریکایى، مقدارى از اسناد را در دستگاه‌هاى مخصوص خرد کن ریختند و ازبین بردند و مقدار زیادى از اسناد را نیز سوزاندند و به خصوص نوارهاى میکروفیلم و حافظه‏هاى کامپیوترى را نابود کردند. در جریان اشغال سفارت آمریکا، 72 آمریکایى به عنوان گروگان بدست دانشجویان افتادند. سه تن از دیپلمات‏هاى آمریکایى آن روز براى مذاکره با وزیر خارجه به وزارت امور خارجه رفته بودند. پس از اشغال سفارت تا شب به امید حل شدن موضوع همان جا ماندند ولى بعد از آن در وزارت خارجه به صورت تحت نظر در اختیار دانشجویان قرار گرفتند.
«این اولین بار نبود که سفارت آمریکا در تهران به اشغال درمى آمد، پیش از این در 25 بهمن 57 (14 فوریه 1974)، یعنى سه روز پس از پیروزى انقلاب اسلامى، 75 نفر از چریک‏هاى فدایى خلق پس از درگیرى مسلحانه کوتاهى که به مجروح شدن یکى از تفنگداران آمریکایى انجامید، سفارت را به اشغال خود درآوردند. چند دقیقه بعد چریک‏ها با وساطت نمایندگان کمیته انقلاب، بدون هر گونه تخریب و آتش سوزى، پراکنده شدند. عده‏اى علت این اقدام را شایعه رادیو باکو مبنى بر انتقال پرونده‏هاى ساواک به این سفارتخانه مى‏دانند (در این بین باید به رابطه بین چریک‏هاى فدایى خلق و سفارت شوروى که طبیعتا عطش زیادى براى داشتن آن پرونده‏ها داشته است، توجه داشت)، عده‏اى دیگر علت این اقدام را زمزمه کودتاى قریب الوقوعى می دانند که در خیابان‏هاى تهران شایع شده بود و عده‏اى دیگر هم آن را توطئه پس مانده‏هاى ساواک و رژیم شاه براى تحت تاثیر قرار گذاشتن روابط ایران و آمریکا قلمداد می‏کنند.» (پیشین ص 107)
اما علت هرچه بود در این زمینه نه با امام و نه با دولت موقت و نه با هیچ یک از نیروهاى موجه نظام هماهنگى نشده بود و در نیت اشغال گران و اهداف آنان و نقش سفارت شوروى در این اقدام ابهام‏هاى تردید برانگیز جدى وجود داشت. به همین خاطر با حضور نیروهاى کمیته و همچنین ابراهیم یزدی معاون نخست وزیر و نماینده دولت موقت، از سفیر آمریکا عذرخواهى شد و سفارت در اختیار وى قرار گرفت.
اما 13 آبان 58 شرایط تفاوت داشت. پس از تسخیر سفارت، دانشجویان که خود را دانشجویان مسلمان پیرو خط امام مى‏نامیدند، با صدرو بیانیه‏هایى به تشریح علل، انگیزه‏ها و چگونگى انجام این اقدام انقلابى پرداختند. در یکى از اولین بیانیه‏ها آمده است:
«ما دانشجویان مسلمان پیرو خط امام از موضع قاطعانه امام در مقابل آمریکاى جنایتکار به منظور اعتراض به دسیسه‏هاى امپریالیستى و صهیونیستى، سفارت جاسوسى آمریکا در تهران را به تصرف درآوردیم تا اعتراض خود را به گوش جهانیان برسانیم.»
عنوان دانشجویان مسلمان پیروخط امام، از یک سو بیانگر تبلور خشم انقلابى امام و ملت مسلمان ایران از آمریکا بود و از سوى دیگر هر گونه شائبه وابستگى دانشجویان به گروهها و دستجات سیاسى متعدد را منتفى مى‏ساخت و امکان بهره بردارى از آن را به نفع جریان‏هاى مختلف، محدود مى‏ساخت.
براى این اقدام انگیزه‏هاى متفاوتى ذکر مى‏گردد: اعتراض نسبت به پذیرش شاه از سوى دولت آمریکا، اعتراض به عملکرد دولت موقت، که کم کم به سمتى گرایش پیدا مى‏کرد که دوباره دست آمریکا را در ایران باز کند، شناسایى جاسوسان آمریکایى و عوامل داخلى آن‏ها، پایان دادن به توطئه گرى و سلطه جویى‏هاى آمریکاییان در ایران، نشان دادن ضربه شستى به ایالات متحده به تلافى طراحى و اجراى کودتاى 28 مرداد 32، اعتراض به آمریکا به علت ایجاد فشار تبلیغاتى موسوم و انحصارى و کمک و حمایت از افراد ضد انقلاب و فرارى علیه انقلاب اسلامى.
از طرف دیگر اشغال سفارت آمریکا در واقع تیرخلاص دولت موقت نیز بود. در نتیجه این اقدام انقلابى، قدرت متزلزل دولت موقت رو به افول گذاشت و همگام با آن، اساس همکاری‌هاى استراتژیک ایران و ایالات متحده فرو پاشید. بازرگان دو روز پس از این حادثه از سمت نخست وزیرى استعفا کرد که بلافاصله توسط امام پذیرفته شد و وظایف دولت موقت به شوراى انقلاب، منتقل شد و به این ترتیب 268 روز پس از سقوط رژیم پهلوى، عمر دولت موقت هم به سر رسید و پس از مدتى با ایجاد تغییراتى در شوراى انقلاب، چهره‏هاى جدید، اداره وزارتخانه‏هاى مختلف را به عهده گرفتند و به این ترتیب به عمر نیروهاى لیبرال در اداره جمهورى اسلامى به طور رسمى پایان داده شد.
گرچه خواسته‏هاى دانشجویان از ابتدا تازمانى که این موضوع به حل و فصل انجامید، تغییرات زیادى را نشان مى‏دهد؛ اما اصلى‏ترین خواسته آنها که رسما و با صراحت تمام همواره ثابت ماند، عبارت بود از «عدم دخالت ایالات متحده در امور داخلى ایران» . درخواست‏هاى دیگر از قبیل تحویل شاه مخلوع و همسرش فرح براى محاکمه در ایران، تحویل اموال خاندان سلطنتى و دیگر فراریان از ایران به دولت ایران، رفع تحریم‏هاى اقتصادى و مالى و آزاد کردن اموال و دارایى‏هاى ایران در آمریکا و شعب بانک‏هاى آمریکایى از جمله خواسته هایى بودند که بعدها با به درازا کشیدن موضوع و اتفاق دیگر که در واکنش‏هاى متعدد و متفاوت آمریکاییان خلاصه مى‏شود، اضافه شدند.
این حادثه پیامدها و بازتاب‏هاى بسیارى بر جاى گذاشت. حرکت انقلابى دانشجویان مسلمان قبل از هر چیز دیگر، هیئت حاکمه آمریکا را به شدت گیج کرد. آمریکا که به لطف لیبرال‏هاى حاکم در دولت موقت توانسته بود موقعیت از دست رفته خود در ایران را به تدریج باز یابد، با این ضربه سهمگین به شدت برآشفته گردید.
کارتر در کتاب خاطرات خود مى‏گوید: «4 نوامبر 1979 (13 آبان 58) تاریخى است که من آن را هرگز فراموش نخواهم کرد... ما شدیدا نگران بودیم» وى مى‏افزاید: «در روزهاى نخست تصور مى‏کردم گروگان‏ها به زودى آزاد خواهند شد، اما پس از آنکه بازرگان، نخست وزیر دولت موقت در کوشش‏هاى اولیه خود براى آزادى گروگان‏ها با شکست مواجه شد، نگرانى ها افزایش یافت.»
در بین حاکمان دولت آمریکا نیز در مورد راه برخورد با ایران اختلافاتى پیش آمده بود. گروهى به نمایندگى سایروس ونس وزیر خارجه، راههاى دیپلماتیک و گفتگو و در نهایت تحریم‏هاى اقتصادى و پروازى را پیشنهاد مى‏کردند و گروهى دیگر به رهبرى زیبیگینو برژینسکى مشاور امنیت ملى، دخالت نظامى را براى حل مساله گروگان‏گیرى لازم مى‏دانستند. این اختلاف تا به آنجا پیش رفت که سایروس ونس پس از حمله نظامى آمریکا در صحرای طبس که منجر به شکست آمریکا شد، استعفا کرد.
آمریکا در اولین واکنش، اقدام به تحریم اقتصادى ایران و بلوکه کردن اموال و دارایى‏هاى ایران در بانک‏هاى آمریکایى و بانک‏هاى خارجى مستقر در آمریکا کرد و از سوى دیگر اقدام به آزار واذیت ایرانیان مقیم آمریکا نمود و در جهان نیز تضییقاتى را براى ایران ایجاد کرد. در هر حال تسخیر لانه جاسوسى هرچند از سوى دول استعمارى وابسته به شرق و غرب محکوم گردید، اما از سوى ملل محروم و تحت ستم جهان و نهضت‏هاى آزادى بخش جهان به شدت مورد استقبال قرار گرفت و باعث نضج گرفتن حرکت‏هاى ضد استعمارى گسترده‏اى در سطح جهان و خصوصا خاور میانه شد.
این حادثه بزرگ پیامدهاى گوناگونى را در پى داشت که از آن جمله مى‏توان به این موارد اشاره کرد: پایان یافتن رابطه استعمارى ایران و آمریکا، روشن شدن ماهیت ننگین ایالات متحده که پشت صورتک حقوق بشر و آزادی مخفی شده بود، جلوگیری از ایجاد بحران و آشوب با تسخیر مرکز بحران آفرینی آمریکا، از بین رفتن گروه‌های مارکسیستی، گروه‌هایی که تا پیش از آن خود را تنها سردمدار مبارزه با امپریالیسم آمریکا می‏دانستند، بازگشت مردم به صحنه که با توطئه‌های ‌دولت موقت خانه‌نشین شده بودند، شکست هیمنه و اسطوره جهانی آمریکا و بالاخره شکست کارتر در انتخابات ریاست جمهوری امریکا در سال 1980.
کارتر که با ژست‌های حقوق بشری و همچنین حل مشکلات بین آمریکا و چین و امضای موافقت نامه کمپ دیوید بین مصر و اسراییل وجهه ای صلح طلب برای خود کسب کرده بود، با تسخیر لانه جاسوسی تمامی وجهه و نفوذ خود را از دست داد به طوری که حتی نتوانست در مقابل حمله نظامی شوروی به افغانستان موضع مناسبی اتخاذ کند و کم کم موجبات افول حکومت خود و حزبش را فراهم کرد.
همیلتون جردن رییس ستاد انتخاباتی کارتر در انتخابات سال 80 می‏گوید: «برای من روشن بود که کلید انتخابات در دست کسان دیگر در آن سوی دنیا است که تصمیم و عملشان تا آخرین لحظه قابل پیش بینی نیست، کارتر در هواپیما به من گفت: عجیب است که سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری کشور بزرگ ما نه در شیکاگو یا نیویورک بلکه در تهران تعیین می‏شود.»

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/12ساعت  4:9 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد