روزى متوکل خود را بر امام على النقى حضرت هادى علیه السلام عرضه داشت و دستور داد هر اسب سوارى توبره اسب خود را پر از خاک نماید.و در محل معینى بریزند، در اثر انباشته شدن پشته و تل بلندى مانند کوه درست شد که آنرا تل المخالى (پشته توبره اسبها) نامیدند.متوکل و حضرت هادى بر فراز آن تل بالا رفتند متوکل گفت میدانید از چه رو شما را خواستم؟ براى اینکه سپاه مرا مشاهده نمائید تمام لشگریان او لباسهاى مخصوص پوشیده؟ غرق در سلاح با بهترین زینتها و تمام آرایش سان مى دادند. این عمل را براى ترسانیدن کسانى که اراده مخالف با او را داشتند کرده بود و متوکل از حضرت هادى علیه السلام مى ترسید که مبادا یکى از اهل بیت و بستگان خود را امر بخروج کند. حضرت پس از مشاهده سپاه متوکل فرمودند مى خواهى من هم سپاه خود را بتو نشان دهم گفت دهید تا لشگر شما را به بینم.دستهاى خود را بدر گاه بى نیاز دراز کرد و دعا نمود در این هنگام متوکل دید از شرق تا غرب تمام آسمان را فرشتگان فرا گرفته اند و مانند ابر فضا را پوشانیده اند از ترس بر زمین افتاد و غش کرد. پس از آنکه بهوش آمد حضرت فرمودند ما در دنیا اظهار چیره دستى با شما نمى کنیم و مشغول به امر آخرت هستیم نگرانى و ترس نداشته باش از آنچه خیال کرده بودى مرا نسبت به تو در این جهان مزاحمتى نیست.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  3:8 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

ابوموسی گوید: روزی نزد امام هادی (علیه السلام) رفته و عرض کردم: متوکل به من ستم می‌کند و اموالی را از من به جرم این که دوستدار شما هستم، گرفته است. اگر برای شما امکان دارد از او بخواهید تا دست از این کارهایش بر علیه من بردارد. امام (علیه السلام) فرمودند: اگر خداوند بخواهد، خواسته‌ات برآورده می‌شود.

هنگام شب شد و چندین بار از طرف متوکل پیغام رسید که باید به نزد او بروم. وقتی به دربار متوکل رسیدم، وزیرش فتح بن خاقان به من گفت: ابوموسی تو چه کرده‌ای که امیر از بس تو را طلبید، مرا به ستوه آورده؟!

نزد متوکل رفتم و او به من گفت: ای ابوموسی! ما از تو غافل شده‌ایم و تو نیز ما را فراموش کرده‌ای، چه چیزی از اموالت در نزد ماست؟ گفتم: فلان چیز و فلان مقدار پول. دستور داد 2 برابر آنها را به من دادند. هنگام خروج از قصر از فتح پرسیدم: آیا علی بن محمد (علیه السلام) به این جا آمده بود؟ گفت: نه. آیا نامه‌ای برای شما نوشته بود؟ پاسخ داد: نه. فتح به دنبال من آمد و گفت: حتماً تو از او خواستی که برایت دعا کند، پس از او خواهش کن که برای من هم دعایی بکند...

فردای آن روز به نزد امام هادی (علیه السلام) رفتم و به ایشان گفتم: سرورم! به من گفته‌اند که شما نه پیش متوکل رفته‌اید و نه درخواستی از او کرده‌اید. پس چگونه...

امام فرمودند: خداوند متعال می‌داند که ما در امور، جز به او پناه نمی‌بریم و در کارها جز به او توکل نمی‌کنیم و ما را عادت داده که از او درخواست کنیم، تا اجابتمان کند ...

عرض کردم: مولایم! فتح بن خاقان به من چنین گفته است. امام فرمودند: او به ظاهر ما را دوست دارد و در باطن از ما کناره می‌گیرد. دعا برای کسی است که پروردگارش را می‌خواند. چون در طاعت خدا خود را خالص کردی و به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و به حق ما اهل بیت (علیهم السلام) اعتراف نمودی، آنگاه که از خدای تبارک و تعالی چیزی درخواست کنی، تو را بی‌بهره نمی‌گذارد(1). 

پی نوشت:

1- در واقع امام هادی (علیه السلام) در این بیان، ایمان به خدا، خلوص نیت و اعتراف به حق اولیاء او را طریقه اصلی استجابت دعا و بهترین راه دستیابی به آن می‌دانند و طبیعی است که هر کس برای دستیافتن به هر هدفی باید مسیر اصلی آن را بپیماید.  

اما اگر کسی در این مسیر قدم نگذارد، طبیعی است که باید دشواری مسیرهای فرعی را که بسیار سخت‌ترند و تا هدف نیز، فاصله‌ای بیشتر دارند، بر خود هموار کند. بنابراین اگر فردی این خصوصیات را نیز دارا نبود، رحمت گسترده الهی مانع آن می‌شود که درب استجابت برای همیشه بر روی او بسته بماند. لذا باز هم شروط دیگری (نظیر حالت اضطرار و ...) وجود دارد که باید برای فرد پیش بیاید تا امکان استجابت دعای او، فراهم شود. اما روشن است که تحقق آنها بسیار دشوارتر است و آنها تا استجابت، راهی طولانی‌تر را به دنبال دارند.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  3:7 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

امام هادی(علیه‌السلام) برای حفظ اتحاد جامعه، تفرقه‌افکنان را طرد و آنان را که دارای اندیشه‌های منحرف بودند، به جامعه معرفی می‌کرد.

محمد بن عیسی می‌گوید: امام علی النقی(علیه‌السلام) در نامه‌ای به من نوشت: خدا علی حسکه قمی و قاسم یقطینی را لعنت کند! شیطان به نظر قاسم آمده و با القای سخنان فریبنده، او را مغرور کرده است.[1]

 در این نامه امام هادی(علیه‌السلام) این دو عنصر تفرقه‌افکن را لعن و طرد کرد؛ زیرا آنها با ادعاهای غلوّ آمیز و سخنان گزافه، به دنبال ایجاد تفرقه در میان شیعیان بودند.

امام علی(علیه‌السلام)  می‌فرماید:

«اِیّاکُمْ وَ الفُرْقَه اَلا مَنْ دَعا اِلی هذا الشِعار فَاقْتُلُوهُ وَ لَوْ کاَنَ تَحتَ عَمامَتی هذِهِ؛[2]

از پراکندگی و اختلاف بپرهیزید. آگاه باشید! هر گاه کسی مردم را به تفرقه و جدایی و تکروی دعوت کند، او را بکشید؛ هر چند که زیر عمّامه من باشد».

حضرت هادی(علیه‌السلام) نیز به پیروی از علی(علیه‌السلام)، هر گاه می‌دید که ارشاد و نصیحت کارساز نیست، با کسانی که با سخنان واهی و تفرقه‌افکنانه خود، سعی در خدشه‌دار کردن یکپارچگی مسلمانان بودند، به شدت برخورد می‌کرد و حتی در برخی موارد، دستور نابودی برخی از آنان را صادر فرمود.

فارس بن حاتم بن ماهویه قزوینی در ابتدا از یاران نزدیک امام هادی(علیه‌السلام) و نماینده آن حضرت بود؛ اما بعدها هواهای نفسانی و حب ریاست و دنیاپرستی باعث خروج او از مسیر حقیقت شد و به ترویج بدعت و اعتقادات کفر‌آمیز و انحراف مردم از حق پرداخت و عملاً در صفوف شیعیان دو دستگی ایجاد کرد؛ زیرا مردم گمان می‌کردند که او هنوز در سلک یاران امام علی النقی(علیه‌السلام)  باقی مانده و نماینده آن حضرت است.

در این میان ابراهیم بن محمد به امام هادی(علیه‌السلام) نامه‌ای نوشت و در مورد سخنان اختلاف انگیز وی پرسش کرد.

او نوشته بود:

«فدایت شوم! فارس قزوینی با علی بن جعفر یمانی در مسائل اسلامی اختلاف شدیدی دارند. آن دو چنان از هم متنفرند که از یکدیگر برائت می‌جویند. اگر صلاح می‌دانید، ما را به سوی حق رهنمون شوید و تکلیف ما را مشخص سازید که مسائل دین خود را از کدام یک بپرسیم و ما به رهنمایی بسیار نیازمندیم».

امام در پاسخ نوشت:

«اینجا جای شک و تردید و جای پرسش نیست. مقام علی بن جعفر یمانی بالاتر از این سخنان است که شما او را با فارس قزوینی مقایسه کنید. خداوند مقام او را بزرگ داشته است. شما هر مشکلی داشتید، از علی بن جعفر بپرسید و از فارس دوری کنید (مبادا با اعمال خود فارس را تقویت کنید) و اجازه ندهید او در کارهای دینی شما دخالت کند. ان شاء الله تو و تمام هم‌شهریانت که پیرو تو هستند، اطاعت خواهید کرد و من از نیرنگ‌های او به مردم آگاهم؛ هرگز به فارس اعتنا نکنید».[3]

با وجود آنکه امام هادی(علیه‌السلام)، فارس قزوینی را از اعمال کفر‌آمیزش برحذر داشت، اما او جسارت را از حد گذرانید و همچنان وجوهات شرعیه را از مردم می‌گرفت و بر خلاف مصالح دین و بدون رضایت خواسته پیشوای دهم(علیه‌السلام)، در آن تصرف می‌کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل لغزش فارس قزوینی، دنیا دوستی و ریاست طلبی بود که او را از امامت دور کرد و به سوی باطل کشانید. او در این مسیر چنان افراط کرد که حکم ارتداد و کفر وی از سوی امام(علیه‌السلام)  صادر شد.

متن حکم حضرت امام هادی(علیه‌السلام)  در مورد این عنصر فتنه‌انگیز این گونه بود:

«هذا فارِسْ ـ لعنه الله ـ یَعْمَلُ مِنْ قِبَلی فتّاناً داعیاً اِلیَ اِلبدَعةِ وَ دَمُهُ هَدَرٌ لِکُلِّ مَنْ قَتَلَهُ، فَمَنْ هذا الذّی یُریحُنی مِنهُ یَقْتُلُهُ وَ اَناَ ضامنٌ لَهُ عَلیَ اللهِ الْجَنَّةَ؛

فارس بن حاتم ـ که خدا او را لعنت کند ـ خود را نماینده من می‌داند؛ در حالی که او شخصی فتنه‌ساز و تفرقه‌انداز است، مردم را به سوی بدعت می‌خواند. قتل او واجب است و هر کس او را بکشد و مرا از شرّ او راحت کند، بهشت را برایش ضمانت می‌کنم».

مدتی از صدور این حکم گذشت و کسی موفق به قتل او نشد؛ تا اینکه امام(علیه‌السلام) یکی از یاران شجاع و متعهد خود را به نام جنید احضار کرد و به او فرمود: تو مأموریت داری آن مرد تفرقه‌افکن را به قتل برسانی و شیعیان را از سخنان تفرقه‌آمیز وی راحت کنی.

بعد مبلغی به وی داد تا سلاحی تهیه کند. جنید نیز وی را هنگامی که از مسجد خارج می‌شد، او را به سزای اعمال ننگینش رسانید و به برکت دعای امام، جنید مورد سوء‌ظن قرار نگرفت. آن حضرت جنید را که این عامل تفرقه‌افکن را از میان برداشته بود، مورد تفقد و تشویق قرار داد و جنید تا زمان رحلت امام عسکری(علیه‌السلام)  زنده بود و از ائمه(علیه‌السلام) مستمری دریافت می‌کرد.[4]

پی‌نوشت‌ها:

1. رجال کشی، ص518.

2. نهج البلاغه، خطبه 127.

3. رجال کشی، ص523؛ معجم رجال الحدیث، ج14، ص259؛ شاگردان مکتب ائمه(ع)، ج2، ص5.

4. معجم رجال الحدیث، ج14، ص259؛ بحارالانوار، ج50، ص205.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  3:6 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

امام حسن عسکری (علیه السلام) نقل می‌نمایند که: روزی به پدرشان امام هادی (علیه السلام) خبر رسید مردی از فقهای شیعه ایشان با یکی از ناصبیان (دشمنان اهل بیت(علیهم السلام)) سخن گفته و با برهان خود او را شکست داده تا به آنجا که رسواییش را آشکار ساخته است.

آن مرد فقیه به خدمت امام هادی (علیه السلام) آمد، در حالی که در بالای مجلس تکیه‌گاهی بزرگ نهاده بودند و آن حضرت خارج از آن تکیه‌گاه، بر زمین نشسته بود و گروهی از علویان و بنی‌هاشم نیز در خدمتش بودند. امام دهم، آن فقیه را پیوسته بالا و بالاتر آورد تا او را بر آن تکیه‌گاه نشانید و رو به او نمود. این کار حضرت، برای آن گروه از اشراف (و سادات) گران تمام شد. علویان سرزنش را به وقتی دیگر موکول کردند، امّا شیخ و بزرگ هاشمیان گفت: ای پسر رسول خدا! آیا این گونه فردی عادی را بر سادات بنی‌هاشم، اعمّ از فرزندان ابو طالب و فرزندان عباس ترجیح می‌دهی؟

امام هادی (علیه السلام) فرمود: «شما را بر حذر می‌دارم از کسانی باشید که خدای تعالی در خصوص آنان فرمود: "آیا ندیدی کسانی را که بهره‌ای از کتاب به آنان داده شد، به سوی کتاب خدا فراخوانده می‌شوند تا میانشان داوری کند، پس گروهی از ایشان در حالی که (از قبول حق) روی گردانند، پشت می‌کنند."(1) (بنابر این) آیا راضی هستید که کتاب خدا داور باشد؟

هاشمیان گفتند: آری.

امام(علیه السلام) فرمود: آیا خداوند نمی‌فرماید: "ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون به شما گفته شود: «در مجالس جای باز کنید»، پس جای باز کنید تا خدا برای شما گشایش حاصل کند،... تا آنجا که گوید: "و کسانی را که علم به آنان داده شده، درجات عظیمی می‌بخشد"؟(2) پس همانند آنکه برای مؤمن به مقامی راضی نمی‌شود؛ مگر آن که از مقام غیرمؤمن بالاتر باشد، برای مؤمن عالم (نیز) راضی نمی‌شود جز آن که نسبت به مؤمن غیر عالم بالاتر باشد.

به من بگویید، آیا خدا این گونه فرمود (که):" خدا آنهایی را که ایمان آوردهاند و کسانی را که دانش یافته‌اند به درجاتی بر می‌افرازد"، یا آنکه فرمود: خدا کسانی را که به آنان شرافت نسب داده شده است، برمی‌افرازد؟

و آیا خداوند عزّ و جلّ نگفته است: «آیا کسانی که می‌دانند با کسانی که نمی‌دانند یکسانند؟!»(3)

پس چگونه برای من ناپسند می‌شمارید که این شخص را از آن جهت که خداوند او را بزرگ داشته، بزرگ دارم؟! شکستی که این شخص با برهان‌های الهی، که خدا بدو آموخته، به فلان ناصبی داد، بیگمان از هر شرافت نسبی برتر و والاتر است»...

آری، مقام و جایگاه مدافعان حریم ولایت در نزد خداوند و بواسطه آن در نزد اهل بیت(علیهم السلام) این گونه است. پس خوشا آنانی که راهیان این مسیرند...

پاورقی‌ها:

1-"الم تر الی الذین اوتوا نصیبا من الکتاب یدعون الی کتاب الله لیحکم بینهم ثم یتولی فریق منهم و هم معرضون "(سوره آل عمران، آیه 23) 

2- "یا ایها الذین آمنوا اذا قیل لکم تفسحوا فی المجالس فافسحوا یفسح الله لکم و اذا قیل انشزوا فانشزوا یرفع الله الذین آمنوا منکم و الذین اوتوا العلم درجات و الله بما تعملون خبیر "(سوره مجادله، آیه 11)

3- "...هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون..."(سوره زمر، آیه9)

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  3:1 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

متوکل عبّاسی - که مراتب بُغض و کینه ورزی وی در حقّ اهل بیت (علیهم السلام) و پیروانشان بر کسی پوشیده نیست - چون  به خلافت نشست، ترسید که امام  هادی (علیه السلام) بر علیه او دست به قیام بزند. پس او را به سوی خود طلبید تا هم از نزدیک امام (علیه السلام) را تحت نظر داشته باشد و هم بتواند در مواقع ضروری به راحتی بر وی فشار وارد کند و هر گاه که خود خواست، به زندگی ایشان خاتمه بخشد. امّا آن حضرت به اذن خداوند تدبیری اندیشید و تصمیم گرفت تا عمق هیأت حاکمه نفوذ کند و نزدیک‌ترین یاران خلیفه را زیر نفوذ خویش در آورد و چنین نیز کرد. شاید روایاتی چون روایت ذیل، گوشه‌ای از ابعاد تأثیر امام هادی (علیه السلام) را در کاخ حکومتی بیان کند:عده‌ای، از امام هادی(علیه السلام) نزد متوکل بدگویی کرده و گفته بودند که ایشان در خانه‌اش، نامه‌ها و سلاح‌هایی از پیروان قمی خویش دارد و قصد دارد تا به حکومت دست یابد.متوکل عده‌ای از سربازانش را به خانه آن حضرت روانه کرد. آن‌ها شبانه به خانه امام هادی (علیه السلام) یورش بردند؛ امّا چیزی در آن نیافتند و خود آن حضرت را در اتاقی در بسته پیدا کردند. او جامه‌ای پشمین بر تن داشت و روی ریگ و خاک نشسته و توجهش به خدای تعالی معطوف بود و آیاتی از قرآن را تلاوت می‌نمود. مأموران او را در همان حال نزد متوکل برده گفتند: در خانه‌اش چیزی نیافتیم و او را دیدیم که رو به قبله نشسته است و قرآن  می‌خواند. متوکل در آن لحظه، در مجلس باده‌گساری نشسته و جام شراب به دستش بود. امام (علیه السلام) را در همین حال نزد او بردند. چون متوکل چشمش به امام (علیه السلام) افتاد، آن حضرت را در کنارش نشاند و جامی را که در دست داشت، به طرف آن حضرت گرفت .امام هادی (علیه السلام) فرمود: "به خدا گوشت و خون من هرگز خمر ننوشیده‌اند، مرا عفو کن."بانگ دهنده‌ای پس از دفن آن‌ها فریاد زد: «کجا رفت آن دستبندها و تاج‌ها و جامه‌های فاخر ابریشمین؟ کجا شد آن چهره‌های به ناز پرورده که در برابر آن‌ها پرده‌ها می‌زدند و سایبان‌ها؟» پس هنگامی که درباره آنان سؤال می‌شود،قبر با بیانی شیوا در خصوص آنان گوید: این است چهره‌هایی که کرم‌ها بر روی چهره‌ای‌شان رفت و آمد می‌کنند.

متوکل آن حضرت را معاف کرد و آنگاه گفت: برایم شعری بخوان.

امام (علیه السلام) پاسخ داد: "من اندکی شعر می‌دانم."

متوکل گفت: گریزی نیست. امام (علیه السلام) که در کنار متوکل نشسته بود، آغاز به خواندن اشعار زیر کرد:

" بر فراز قله‌های کوه‌هایی که آنان را نگاهبانی می‌کرد، خفتند و مغلوب شدند و قله‌ها آن‌ها را سودی نرساند.

پس از دوره‌ای از عزّت و سرفرازی از دژهایشان پایین کشیده شدند و در گودالی مسکن گرفتند؛ ای وای که در چه جای بدی فرود آمدند!

بانگ دهنده‌ای پس از دفن آن‌ها فریاد زد: «کجا رفت آن دستبندها و تاج‌ها و جامه‌های  فاخر ابریشمین؟

کجا شد آن چهره‌های به ناز پرورده که در برابر آن‌ها پرده‌ها می‌زدند و سایبان‌ها؟»

پس هنگامی که درباره آنان سؤال می‌شود،، قبر با بیانی شیوا در خصوص آنان گوید: این است چهره‌هایی که  کرم‌ها بر روی چهره‌ای‌شان رفت و آمد می‌کنند.

دیر زمانی کامرانی و عیش و نوش کردند و امروز چنان شده‌اند که پس از آن همه خوردن و کامروایی کردن، خورده می‌شوند."(1)

متوکل از شنیدن این ابیات چنان گریست که محاسنش به آب دیدگانش تَر شد، حاضران نیز، گریستند. آنگاه امام هادی (علیه السلام) را در کمال احترام به خانه‌اش باز گرداند.

امام (علیه السلام) با این شعر عمیق نهیبی بر جان غفلت زدگان زد چرا که مرگ اجتناب ناپذیر است. و در آن هنگام است که ثروت و مقام و یا هر آنچه که مایه فخر در این جهان گذراست سودبخش نخواهد بود. به راستی به یاد آوردن مرگ و ایام گذار، مؤثرترین تذکرهاست.

پی نوشت:

1-

   باتوا علی قـلـل الجبال تحـرسـهـــم           غـلب الرجال فـلـم تنفـعـهـم القـلـل

    و استـنزلوا بعد عز من معـاقـلـــهــم           و اسکـنـوا حـفـرا یا بئـسـما نــزلــوا

    نـاداهـم صـارخ مـن بـعــد دفــنــهــم           ایـن الأســاور و التـیـجـان و الـحـلــل

    ایـن الـوجــوه التـی کانـت منــعــمـة          من دونـها تـضــرب الأستـار و الکـلـل

    فافـصح الـقـبر عنهم حین ساء لـهـم          تلک الوجــوه علیهــا الـدود تنـتـقـــل

    قد طال ما اکـلـوا دهـراً و ما شـربــوا        و اصـبحــوا الیـوم بعد الأکل  قد اکـلوا

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:58 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

موسی بن محمد می‌گوید: روزی یحیی بن اکثم را دیدم. او از من سؤالاتی پرسید، پس نزد برادرم امام هادی (علیه‌السلام) آمدم و بین ما مباحثی رد و بدل شد که اطاعت او را بر من لازم و روشن ساخت. از ایشان پرسیدم: "قربانت گردم! یحیی ابن اکثم از من سوالاتی پرسیده و خواسته است تا به او جواب دهم.

امام هادی (علیه السلام) فرمودند: "آیا پاسخ او را دادی؟

گفتم: خیر، پاسخ آنها را نمی‌دانستم.

امام (علیه السلام) فرمودند: آن سوالات چه هستند؟

گفتم: نوشته‌ای داده که در آن پرسیده است: خداوند در قرآن می‌فرماید: "آنکه نزدش بهره‌ای از کتاب بود (به سلیمان) گفت: من عرش (ملکه سبأ) را قبل از آنکه پلک بزنی نزدت حاضر خواهم کرد."(1) سؤال کننده حضرت سلیمان و پاسخ دهنده آصف (بن برخیا) است. آیا سلیمان پیامبر به علم آصف نیازمند است؟

و در آیه: "اگر در آنچه بر تو فروفرستاده‌ایم شک داری، پس از قاریان کتب آسمانی بپرس"(2) اگر مخاطب آیه خود پیامبر باشد پس او نیز شک کرده است (و دچار تردید شده است) و اگر مخاطب آیه کسی دیگری است پس قرآن بر چه کسی نازل شده است؟ ...

امام (علیه السلام) فرمودند: برایش بنویس.

گفتم: چه بنویسم؟

فرمودند: بنویس بسم الله الرَّحمن الرحیم. خداوند تو را هدایت نماید. نوشته تو نزد من آمد که قصد داشتی ما را بدان بیازمایی و اگر در جوابت کوتاهی کردیم، بر ما طعنه بزنی؛ همانا خداوند تو را در نیتت مجازات خواهد کرد. ما سؤالاتت را جواب داده‌ایم، پس بدان گوش فرا ده و فهمت را در برابر آن ذلیل گردان و قلبت را بدان مشغول بدار، همانا حجت بر تو آمده است. والسلام در آیه "آنکه نزدش بهره‌ای از کتاب بود (به سلیمان) گفت: من عرش (ملکه سبأ) را قبل از آنکه پلک بزنی نزدت حاضر خواهم کرد"، سلیمان به آنچه (آصف) می‌دانست و فراتر از آن عالم و آگاه بود؛ لیکن می‌خواست به امّت خود اعم از جن و انس بفهماند که حجت پس از او (آصف) است و آنچه آصف انجام داد به امر پروردگار از سلیمان آموخته بود تا در پیشوایی و ولایت وی اختلاف بوجود نیاید و حجت بر همگان تمام باشد.

و در آیه "اگر در آنچه برتو فرو فرستاده‌ایم شک داری پس از قاریان کتب آسمانی بپرس"، مخاطب آیه شخص پیامبر است و (آن حضرت) کمترین شک و تردیدی درباره آنچه بر او نازل شده بود، نداشت؛ لیکن جاهلان می‌گفتند: چرا خداوند از ملائکه پیامبری مبعوث نکرد؟ و چرا خداوند پیامبر خودش را از خوردن، آشامیدن و رفت و آمد در معابر و بازارها بی‌نیاز نساخت؟

لذا خداوند به رسول اکرم وحی نمود تا در حضور معترضان جاهل، از قاریان کتاب (تورات) بپرسد.

آیا خداوند تا کنون پیامبری را که نه بخورد و نه بیاشامد و نه در بازارها رفت و آمد کند فرستاده است؟ (و چون چنین نیست‌ای محمد تو نیز مانند آنان هستی و در این موارد با دیگران فرقی نداری).

و اینکه خداوند تعبیر: "فإن کنت فی شک" (اگر شک داری)، را بکار می‌برد – با آنکه پیامبر هرگز شک نداشته است – برای رعایت انصاف در گفتگو و مجادله است که خداوند در آیه مباهله می‌فرماید: "(ای پیامبر به کافران) بگو: بیایید همگی فرزندان، همسران وخود را بخوانیم؛ سپس به مباهله بپردازیم و لعنت خدا را به دروغگویان قرار دهیم."(3) اگر خداوند می‌فرمود: بیایید لعنت خدا را بر شما قرار دهیم، آنان دعوت حق را نمی‌پذیرفتند. لذا با آنکه خداوند می‌دانست فرستاده و پیامبرش راستگوست و ادای وظیفه کرده است و همچنین خود پیامبر نیک می‌دانست که در گفته‌هایش صادق است لیکن ترجیح داد انصاف در گفتار را رعایت کند و دروغگویان را مردود قرار دهد ...

پی نوشت:

1- "قال الذی عنده علم من الکتاب أنا آتیک به قبل أن یرتد الیک طرفک" (سوره نمل، آیه 40)

2- "فان کنت فی شک ممّا انزلنا الیک فاسئل الّذین یقرؤون الکتاب" (سوره یونس، آیه 94)

3- "فقل تعالَوا ندع ابنائنا وابنائکم ونسائنا ونسائکم وانفسنا وانفسکم ثمّ نبتهل فنجعل لعنة الله علی الکاذبین" (سوره آل عمران، آیه 61)

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:56 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

برای بسیاری از ما پیش آمده که شرایط زندگیمانان دچار تغییر و تحول کوچک یا بزرگ شده باشد. به عنوان نمونه این که مجبور شده باشیم شهر و دیار خود را ترک کنیم و به جای دیگر برویم. در این گونه مواقع واکنش ما چگونه است؟ آیا خود را با شرایط، هر چند سخت و دشوار باشد وفق می‌دهیم؟ آیا به ادامه زندگی عادی خود و وظایفی که به عهده مان بوده می‌پردازیم؟ یا به روزگار و زمانه شکایت می‌کنیم که چرا با ما چنین کردی و مشکلات و سختی‌های پیش آمده را بهانه‌ای برای انجام ندادن وظایف الهی می‌دانیم و از کارهایمان باز می‌مانیم؟

سراسر زندگی بزرگان دین، درگیر تغییر و تحولات و حتی مشکلاتی بود که حاکمان ستمگر زمانه برایشان پیش می‌آوردند که زندگی آنان را بهم بریزند یا حتی نابود کنند؛ اما هیچ یک از این دشواری‌ها مانع از ادای وظایف بندگی آن بزرگواران نشد و آن چه به عنوان هدایت امت بر عهده داشتند، لحظه‌ای تعطیل نگشت. در این میان، زندگانی امام هادی (علیه السلام) نیز به خوبی ایمان و تسلیم در برابر امر خدا و مقاومت بی تزلزل آن حضرت در برابر مشکلات را به نمایش می‌گذارد.

به عنوان نمونه، چون‏ متوکل به خلافت نشست، نامه‏هاى پى در پى از حجاز مبنى بر آن که اهالى مکه و مدینه به امام‏ هادی (علیه السلام) گرایش دارند دریافت ‏کرد. لذا ترسید که مبادا آن‏ حضرت بر ضد او دست به قیام و شورش برند.(1) از این رو ایشان را به سامرا (مرکز خلافت) طلبید تا هم از نزدیک امام را تحت نظر داشته باشد و هم بتواند در مواقع ضرورى به راحتى بر ایشان فشار وارد کند. در نتیجه امام هادى‏) علیه السلام( به اجبار به سامرا نقل مکان کرد.

متوکل در همان ابتدا بر آن شد تا آن حضرت را شکنجه بدهد و از قدر و منزلت ایشان در نزد مردم بکاهد. از این رو دستور داد امام را پیش‏ از آن که به نزد وى ببرند، در کاروانسراى گدایان منزل دهند.

یکى از پیروان امام هادى‏ (علیه السلام) به نام صالح بن سعد، در آن جا به خدمت آن‏ حضرت رسید و شرایط ناهنجار و سخت و ناراحت کننده امام را مشاهده کرد. لذا بسیار متأثر شده به آن حضرت عرض کرد: فدایت شوم! اینان ‏خواسته‏اند نور شما را خاموش سازند و شما را در میان مردم تحقیر کنند و براى ‏همین است که در این جاى ناپسند منزل داده اند.

لکن امام هادی (علیه السلام) با آرامش و اطمینان تمام فرمود:

"ما هر جا که باشیم، (همه چیز) برای ما مهیاست ما در سراى گدایان نیستیم."(2)

متوکل به خیال خود خواست امام را تحقیر کند، غافل از آن که منزلت امام در پیشگاه خدا و خدا جویان پاک سرشت، بسته به ‏منزلى که در آن سکنا مى‏گیرد و یا ثروتى که دارد نیست، بلکه بسته به‏ میزان زهد و تقوای او در دنیا و نزدیکی‌اش به پروردگارش مى‏باشد. بنابر این‏، صبر و شکیبایی او بر اهانت‌ها و آزارها، آن هم در راه خدا، جز بر میزان ‏نزدیکى او به خداوند نخواهد افزود.

آن ‏حضرت در مدت اقامت خود در سامرا، رهبرى ‏شیعه را به راه‌هاى مختلف در دست داشته و از سکونت در این ‏شهر ناخشنود نبود؛ چنان که مى‏فرمود: "مرا بر خلاف میلم به سُرّ مَن راى(سامرا) آوردند و اگر مرا از این جا اخراج‏ کنند، باز هم به رغم میل من است ..."(3)

آری بنده برای بندگی و ادای وظیفه هر جا باشد و هر کجا که برود، خود را در محضر پروردگار می‌بیند و هر آنچه دوست می‌پسندد، او هم همان را می‌پسندد ...

پاورقی‌ها:

1ـ این دغدغه‌ای بود که کلیه خلفای معاصر با اهل بیت (علیهم السلام) داشتند.

2ـ ...فقال(علیه السلام): "حیث کنّا فهذا لنا عتید و لسنا فی خان الصّعالیک‏" (بحارالانوار، جلد 50، صفحه 133)

3ـ قال یوما الإمام علی بن محمد (علیهما السلام): "یا أبا موسى، أخرجت إلى سر من رأى کرها و لو أخرجت عنها خرجت کرها ..."(امالی طوسی، صفحه 281)

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:55 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

ائمه اطهار (علیه‌السلام)، خدا را بنده بودند و ایمان و معرفت به خدا، دلشان را آرام بخشیده بود. دوست داشتند در برابر خدا تسلیم باشند و به همین علت خدا نیز با آنان دوستی می‌ورزید و به آنان جایگاهی والا عطا کرد و در پیشگاه پروردگارشان، مورد پسند قرار گرفتند.

کرامت‌هایی که بر دستان ائمه معصومین (علیهم السلام) آشکار شد، چیزی جز نشانه‌ای آشکار برای نمایاندن نهایت محبت خدا به آنان و نتیجتا نهایت میزان محبت آنان به خدا و تسلیم و خشنودیشان بدانچه خداوند برای آنان در نظر گرفته است، نبود.

بر این اساس گرایش و بستگی انسان به اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اگر خالص و بی‌شائبه و تنها به خاطر خدا باشد، وسیله‌ای برای هدایت فرد خواهد گشت. ماجرای زیر می‌تواند عمق راستی این حقیقت باشد:

جماعتی از اهل اصفهان روایت کرده‌اند که مردی به نام عبد الرحمن در این شهر سکونت داشت و بر مذهب شیعه بود. از او پرسیدند: "چرا مذهب شیعه را برگزیدی و قائل به امامت امام علی النقی (علیه السلام) شدی؟ " 

او پاسخ داد: "به خاطر معجزه‌ای که از وی دیدم. داستان از این قرار بود که من، مردی تنگدست و در عین حال زباندار و پر جرأت بودم. در یکی از سال‌ها، مردم اصفهان مرا با جماعتی برای تظلم و دادخواهی نزد متوکل (خلیفه عباسی) فرستادند. چون ما به نزد متوکل رفتیم، روزی ما بر در سرای او بودیم که دستور داد علی بن محمد امام هادی (علیه‌السلام)) را احضار کنند. من از شخصی پرسیدم: این مرد کیست که  متوکل دستور احضار او را داد؟

او پاسخ داد: "آن مرد، یکی از علویان و فرزندان امام علی (علیه السلام)) است که شیعیان او را پیشوای خود می‌دانند." و سپس گفت: "ممکن است متوکل او را احضار کرده باشد تا به قتلش برساند."

من با خود گفتم از جای خود تکان نمی‌خورم تا این مرد علوی بیاید و او را ببینم. ناگهان شخصی سوار بر اسب، پدیدار شد؛ مردم برای احترام در طرف راست و چپ راه او صف کشیدند و به تماشایش مشغول شدند.

چون نگاه من بر او افتاد، مهرش در دلم جای گرفت و شروع کردم در حق وی دعا کردن که خداوند آزار متوکل را از او باز دارد. آن حضرت از میان مردم می‌گذشت، در حالیکه نه به راست می‌نگریست و نه به چپ و نگاهش به یال اسب خویش بود و من نیز همچنان به دعا گویی او مشغول بودم. پس چون به سمت من آمد، به من روی کرد و فرمود: "خدا دعای تو را مستجاب کند و عمرت را دراز و فرزندانت را بسیار گرداند."

چون این سخن را شنیدم، لرزه بر اندامم افتاد و در میان دوستانم افتادم. آنها از من پرسیدند که تو را چه شده؟

گفتم: "خیر است؛ و حال خود را با کسی در میان نگذاشتم."

پس به اصفهان بازگشتم؛ خداوند ثروت بسیار به من ارزانی فرمود و آنچه امروز در خانه دارم، بجز میزان دارائی‌ام در بیرون از خانه، به یک میلیون درهم می‌رسد و 10 فرزند هم (توسط خداوند) به من داده شد و اکنون بیش از هفتاد سال از عمر من گذشته است و قائل به امامت مردی هستم که از دل من خبر داد و دعایش در حق من به اجابت رسید.

البته به عنایت الهی، متوکل نه تنها در آن روز، بلکه تا پایان عمر خویش نیز، هرگز نتوانست گزندی به جان امام (علیهم السلام) وارد سازد؛ اما بدین سان خداوند متعال دعای ولی بزرگوار خویش، امام هادی (علیه‌السلام) را در حق یکی از مردم که او را دوست می‌داشت و از ستم سلطان بر او بیمناک گشته بود، اجابت نمود؛ اگر چه آن مرد تا پیش از این، جزو دوستان و پیروان آن حضرت  نبود.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:52 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

دین اسلام سه ویژگی جامع، جهانی و جاویدان دارد. پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) و امامان نیز الگوهای جامع، جهانی و جاویدانند. هر یک از امامان (علیهم‌السلام) در عصر خویش برترین شخصیت جهانی بوده اند و همه فضایل و ارزش‌ها را با هم در سطح عالی داشته اند. امام رضا (علیه‌السلام) همین حقیقت را در تعریف «امام» آورده و فرموده‌اند: امام یکتای زمان خود است، هیچ کس به او نمی‌رسد و هیچ دانشمندی برابرش نیست و نظیری برای او پیدا نمی‌شود. بی‌درخواست و اکتسابی همه فضیلت‌ها را دارد و اختصاص او به همه فضیلت‌ها، الهی و از جانب خدای فضیلت‌دهنده بخشنده است. (1)

آن حضرت در ادامه همین حدیث درباره دانش انبیاء و ائمه نیز فرموده‌اند: خداوند به پیامبران و امامان (علیهم السلام) از خزانه علم و حکمتش آنچه را که به دیگران نداده ارزانی داشته است و دانش آنان بالاتر از دانش تمام اهل زمانشان است.(2)

بر اساس این حدیث رضوی، هر امامی در زمان خود شخصیت بی‌نظیر در همه فضیلت‌ها و امتیازات است. حضرت امام هادی(علیه السلام)، دهمین امام معصوم و خورشید تابناک از اهل بیت پیامبر اعظم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) است. امام هادی (علیه السلام) یگانه دوران در همه فضیلت‌ها و محاسن و علوم است. آن امام همانند سایر امامان هر چه را خواست و اراده نموده دارا بوده و برخی آثار آن در تاریخ امامت گزارش شده است.

یکی از امتیازات امام دهم که جلوه‌های آن بر اساس مشاهدات اصحاب امام در زندگانی امام وجود دارد، آگاهی کامل از همه زبان‌های معاصران خویش است.

امام هادی(علیه السلام) مثل سایر امامان بر همه زبان‌های دنیا تسلط کامل داشته‌اند. امام در گفتگویی با عموم مردم، سخنان هر انسانی با هر زبانی را به درستی متوجه شده و بدون نیاز به مترجم پاسخ او را به زبان خودش داده‌اند. در اینجا تنها تعدادی از این گفتگوهای امام هادی (علیه السلام) برای روشن شدن این حقیقت بیان می‌شود.

1. ابوهاشم جعفری گفته است: در مدینه، امام هادی(علیه السلام) با «بغا» از نگهبانان متوکل عباسی که ترک زبان بود، به ترکی سخن گفتند. وی از اسب پیاده شد و جای اثر پای اسب امام را بوسید. او را قسم داده و خواستم از سخنان امام به من خبر دهد بغا پرسید: هذا نبی؟ این شخص پیامبر است؟

گفتم: پیامبر نیست.

گفت: او مرا با نامی که در سرزمین‌های ترک‌نشین در کودکی صدا می‌زدند و هیچ کس تا امروز از آن خبر نداشت صدا زد!(3).

در این گفتگوی امام هادی(علیه السلام) با «بغا» به زبان ترکی، آگاهی امام از گذشته‌های دور او و خبر غیبی امام، او را به احترام فوق‌العاده نسبت به شخصیت مقدس الهی امام واداشته است.

2. «علی بن مهزیار» گفته است:

به محضر امام شرفیاب شدم و امام به فارسی با من سخن گفتند. روزی غلام خود را خدمت امام فرستادم. او که سقلابی بود، در هنگام بازگشت بسیار شگفت‌زده بود، پرسیدم: چه خبر شده است؟

گفت:چگونه شگفت‌زده نشوم! امام هادی(علیه السلام) پیوسته به زبان سقلابی ( اسلاوی) همانند یکی از خود ما سخن می‌گفت، به گونه‌ای که تصور کردم او سقلابی است و در آنجا بزرگ شده است.(4)

3. ابوهاشم جعفری گفته است من با متطیب در محضر امام هادی(علیه السلام) به فارسی سخن گفتم. امام روی به من نموده و با تبسم فرمود: گمان می‌کنی غیر از تو کسی فارسی را به خوبی نمی‌داند؟

متطیب به امام عرض کرد: جانم فدای شما باد! شما فارسی را خوب می‌دانید؟

امام پاسخ دادند؟ آری.(5) وی گفته است: در محضر امام هادی (علیه السلام) بودم غلامی در خدمت امام بود من با او فارسی سخن گفتم و او نفهمید امام سخنم را به عربی برگردانده و به اطلاع او رساندند(6).

مطابق احادیثی که ذکر شد و در آن برخی نمونه‌های «زبان‌دانی» امام هادی(علیه السلام) گزارش شد، آن حضرت با زبان‌های مردم دنیا آشنا بوده‌اند و در گفتگوها و مناظرات و مذاکرات با هر کس با زبان خودش سخن می‌گفته‌اند.

بنابراین هر یک از امامان برای هدایت انسان‌ها به هر زبانی که خواسته‌اند، با تسلط کامل سخن گفته و بی نیاز از واسطه و مترجم بوده‌اند. در این امتیاز نیز امامان سرآمد زمان خویش بوده و با زبان‌های متفاوت حقایق الهی و معارف اسلامی را بیان کرده‌اند.

پی نوشت‌ها:

1- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، چاپ اول، 1405 ه ق، 1363 ه ش، ص 678.

2- کمال الدین و تمام النعمة، ص 680.

3- علامه مجلسی، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، لبنان، بیروت،چاپ سوم، 1403 ه ق، 1983م ج 50، ص 124.

4- بحارالانوار،ج 50،ص 130، صفارقمی،بصائرالدرجات،انتشارات کتابخانه آیة ا... مرعشی نجفی،قم ،چاپ اول،1404ه ق، ص 249333.

5- بحارالانوار،ج50،ص 136137.

6- بحارالانوار،ج50، ص137،بصائرالدرجات،ص338.

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:50 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد 

به محوریت آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیه السلام) هیچ موجودی ارزشمندتر از انسان نیست و هیچ شئ استخراج‌شده‌ای از معدن هستی به پای انسان نمی‌رسد. خداوند متعال که استخراج کننده این گوهر گران‌بهاست، پس از استخراج او از معدن هستی، او را به دست زرگرانی متخصص قرار داده تا او را شکل دهند و ارزشمندتر نمایند. شکل‌دهندگان انسان در این عالم، کسی جز اهل بیت (علیهم‌السلام) نیستند. (ظهیری، علی اصغر/ بر کرانه عصمت/ 462)

بر این باور جلوه‌های هدایت‌بخش هر یک از اهل بیت (علیه السلام) را در دوره امامت به گونه تأثیر گذار شاهدیم. در این بین از مشهورترین القابی که برای دهمین پیشوای شیعیان امام علی النقی (علیه السلام) ذکر شده است لقب ماندگار و شایسته «هادی» است. (طبرسی/ اعلام الوری/ 355) تأثیر گذاری بر فرهنگ و ایده را باید در منطق و سخن بازمانده از بانیان آن جستجو کرد.

مکتب نورانی تشیع در دایرة‌المعارف بزرگ و سترگ حدیثی اهل بیت(علیه السلام) به قدری جذاب است که گلچین نمودن آن بسیار سخت است، زیرا هر واژه از سخنان اهل بیت(علیه السلام) ستاره‌ای خاص در آسمان زندگی پیروان می‌باشد که زوایای گوناگون زندگی شیعیان را جلوه نور و هدایت بخشیده است. با این حال، چنانچه خواسته باشیم چشم انداز معرفتی امام هادی(علیه السلام) را نظاره کنیم، معجزه آسا با جامعه‌ای کبیره و گسترده مواجه می‌شویم که بایستگی‌ها و ملزومات عقیدتی، فکری و آرمانی شیعه را رهنمون گشته است. (قمی/عباس/الانوارالبهیه 287)

آنچه در این نوشتار ارائه می‌شود، دورنمایی ناقص از معرفی گنجینه ولایت و مرام‌نامه ولایت‌مداری تشیع است که مضامین آسمانی و دور از غلو زیارت جامعه کبیره آن را به ارمغان آورده است.

پیشینه زیارت جامعه کبیره

در میان زیارت‌نامه‌های مأثور، زیارت‌هایی وجود دارد که به « زیارات جامعه» مشهور است. این زیارت‌نامه‌ها را بدان سبب «جامعه»خوانده‌اند که متن آن‌ها به گونه‌ای تنظیم و آموزش داده شده است که می‌توان با خواندن یکی از آن‌ها، هر یک از پیامبران و امامان را از دور یا نزدیک زیارت کرد. بنابراین این گونه زیارت‌ها ویژه پیامبر یا امام یا مکان یا زمان خاصی نیست. برخی از مؤلفان کتب ادعیه و زیارات، فقط به آوردن یکی از این زیارت‌ها توجه نشان داده‌اند( المفید. کتاب المزار / 176- شهید اول، المزار /236) اما برخی، چند فقره از آنها را در کتاب‌های خویش به ودیعت نهاده‌اند؛ چنانکه ابن بابویه قمی ملقب به «صدوق» دو فقره( من لایحضره الفقیه/2/608-609؛همو،عیون اخبارالرضا.2/271-278) آقا جمال خوانساری سه فقره (مزار/102) سید محسن امین چهار فقره(مفتاح الجنات 2/210- 218) محدث قمی پنج فقره(مفاتیح‌الجنان/ 950) و محمد باقر مجلسی در«باب الزیارات الجامعه» به تعداد پیشوایان معصوم (علیه السلام) چهارده فقره(بحارالانوار99/209) از این زیارت‌ها را نقل کرده است. مجلسی(ره) پس از نقل آن زیارت‌ها گوشزد می‌کند که زیارتهای جامعه دیگری هم هست که به سبب موثق نبودن یا تکراری بودن مضامین، از آوردن آنها چشم پوشیدیم. ( سید کاظم طباطبائی. پژوهشی درباره زیارتهای جامعه. مطالعات اسلامی.شماره 62) وی پس از زیارت جامعه صغیره، زیارت جامعه کبیره را نقل می‌کند. شیخ صدوق(ره) از دقاق، سنائی،وراق و حسین بن ابراهیم بن احمد کاتب یا مکتب و این چهار نفر که گویا از مشایخ صدوق (ره) بوده اند از محمد بن ابی عبدا... کوفی وابوالحسین اسدی و این دو از محمد بن اسماعیل برمکی از موسی بن عبدا... یا عمران نجفی روایت می‌کند که به امام هادی(علیه السلام) گفتم ای زاده رسول خدا(ص) مرا تعلیم فرما زیارتی با بلاغت کامل که هر گاه خواستم زیارت کنم، آن را خوانم.

فرمود: چون به درگاه حرم رسیدی بایست و پس از غسل در حالی که شهادتین را زمزمه می‌کنی، در لحظه دیدن قبه و قبر، سی مرتبه «ا...اکبر» بگو، سپس با وقار و آرامش گام بردار، بایست و سی مرتبه«ا...اکبر» بگو پس از آن نزدیک قبر مطهر برو و چهل مرتبه«ا... اکبر» بگو تا صد تکبیر تمام شود، آنگاه بگو: السلام علیکم یا اهل بیت النبوه...(عیون اخبار /2/272-278؛من لا یحضره الفقیه2/609؛طوسی، تهذیب 6/95؛ مجلسی.محمدباقر.بحارالانوار 99/127-134؛ قمی.مفاتیح‌الجنان/950) به واسطه این «جامعه» همه امامان (علیه السلام) به غیر از حضرت زهرا(علیه السلام) زیارت می‌شوند، زیرا آنچه در این زیارت آمده است، همگی شهادت بر شؤون ویژه حجت‌های خدا بر خلق خدا می‌باشد و بدیهی است به فرموده امام عسکری (علیه السلام) که فرمود:« ما امامان حجت‌های خدا بر مردم و خلق خدا هستیم و فاطمه حجت خدا بر ما می‌باشد».

مقام حضرت زهرا(علیه السلام) تا چه اندازه رفعت دارد و با پیوند دو سخن ارزشمند پیامبر (ص) که فرمود:

«فاطمه روحی التی بین جنبی» و «ظاهری النبوه و باطنی الولایه» می‌توان چنین نتیجه گرفت که حضرت زهرا (علیه السلام) مظهر نبوت و ولایت است. (الاسرارالفاطمیه/ 17)

بقیه در ادامه مطلب

ادامه مطلب...

نوشته شده در  پنج شنبه 90/8/19ساعت  2:48 عصر  توسط محمدرضا صرافی نژاد