نماز مخصوص امام جواد علیه السلام
براى بسیارى از امامان معصوم نمازهاى مخصوصى روایت شده است که بعضى را خودشان مى خوانند و بعضى دیگر توصیه شده که بخوانند و پاداش آن را به آنان هدیه کنند.
براى امام جواد علیه السلام نیز گونه هاى مختلفى از نماز نقل شده است .
مرحوم سید بن طاووس مى نویسد: نماز امام جواد علیه السلام دو رکعت است که در هر رکعت آن یک بار سوره حمد و هفتاد مرتبه سوره ى اخلاص خوانده مى شود. 1
مرحوم راوندى مى نویسد: نماز امام جواد چهار رکعت است و در هر رکعت یک بار سوره حمد و چهار بار سوره اخلاص ، و پس از نماز، یکصد بار صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام مى فرستى ، و سپس حاجت خود را طلب مى کنى.2
مطابق نقل مرحوم کفعمى نماز امام جواد دو رکعت است که در هر رکعت یک بار سوره حمد و چهل بار سوره توحید خوانده مى شود و یکصد بار سلام و صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام مى فرستد.
مرحوم راوندى نقل مى کند که شایسته است ، انسان در روز دوشنبه چهار رکعت نماز به خواند و به امام جواد علیه السلام هدیه کند. 3
احمد بن عبدالله بجلى روایت مى کند، هر کسى نماز بخواند و پاداش آن را به پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم و امیر مؤمنان علیه السلام و اوصیاى بعد از وى هدیه کند، خداوند چند برابر آن را به وى پاداش خواهد داد، و پیش از آن که جان را به جان آفرین تسلیم کند به وى گفته مى شود: اى فلانى ! هدیه و پاداش نماز تو به ما رسید، و امروز وقت جبران آن فرا رسیده است ، پس خوشحال باش که چشمت به آن چه خدا برایت مهیا ساخته ، روشن خواهد شد، گوارا باد بر تو، آن چه در پیش دارى .
راوى مى گوید: گفتم : چگونه نمازم را به آنان هدیه کنم ؟
فرمود: نیت مى کنى که پاداش نمازت براى آنان باشد، و نمازت را همانند نماز واجب با هفت تکبیر و یا سه تکبیر و یا یک تکبیر در هر رکعت آغاز مى کنى ، و در رکوع و سجده پس از ذکر واجب ، این جمله را سه بار مى گویى : صلى الله على محمد و آله الطیبین الطاهرین .
و پس از تشهد و سلام مى گویى : اللهم انت السلام و منک اسلام ، یا ذاالجلال والاکرام ، صل على محمد الطیبین الطاهرین الاخیار، و ابلغهم منى افضل التحیة و السلام ....
و سپس چنان چه خواستى پاداش نمازت را به امام جواد علیه السلام هدیه کنى سه بار بگو: اللهم ان هاتین الرکعتین هدیة منى الى عبدک و ابن عبدک ، و ولیک و ابن ولیک ، سبط نبیک فى ارضک ، و حجتک على خلقک ، یا ولى المؤمنین. 4
نماز اول هر ماه
مرحوم سید بن طاووس مى گوید: امام جواد علیه السلام روز اول هر ماه دو نماز مخصوص مى خواند، که در رکعت اول سوره توحید را سى بار به عدد روزهاى ماه ، و در رکعت دوم نیز سوره ى قدر را به همان صورت مى خواند، و سپس صدقه مى داد تا سلامت خود را در تمام ماه تضمین کند.
مرحوم سید بن طاووس پس از نقل این حدیث مى نویسد: در روایتى دیگر آمده که شایسته است پس از فراغت از نماز این دعا را بخواند:
بسم الله الرحمن الرحیم
((و ما من دابة فى الارض الا على الله رزقها و یعلم مستقرها و مستودعها کل فى کتاب مبین ))5 ((و ان یمسسک الله بضر فلا کاشف له الا هو و ان یمسسک بخیر فهو على کل شى قدیر)). 6
بسم الله الرحمن الرحیم
سیجعل الله بعد عسر یسرا))7((ما شإ الله لاقوة الا بالله ))8(( حسبنا الله ونعم الوکیل ))9 (( و افوض امرى الى الله ان الله بصیر بالعباد))10 ((لا اله الا انت سبحانک انى کنت من الظالمین ))11 ((رب انى لما انزلت الى من خیر فقیر))12 ((رب لاتذرنى فردا و انت خیر الوارثین 13و14
مرحوم سید بن طاووس مى گوید: امام جواد علیه السلام روز اول هر ماه دو نماز مخصوص مى خواند، که در رکعت اول سوره توحید را سى بار به عدد روزهاى ماه ، و در رکعت دوم نیز سوره ى قدر را به همان صورت مى خواند، و سپس صدقه مى داد تا سلامت خود را در تمام ماه تضمین کند
قرإئت امام جواد(علیه السلام) در نماز
امام جواد علیه السلام مانند سایر امامان معصوم علیهم السلام در قرائت نمازهاى خود، سوره هاى مخصوصى را مى خواند، مطابق آن چه روایت شده است ، رکعت اول نماز مغرب را با سوره ((حمد)) و ((اذا جا ء نصر الله )) آغاز مى نمود، و رکعت دوم را با قرائت سوره ((حمد)) و ((قل هو الله احد)) ادامه مى داد. 15
و در رکعت دوم از نافله مغرب ، رکعت اول آن را با ((حمد)) و اول سوره ((حدید)) تا آیه(( علیم بذات الصدور))، آغاز مى کرد، و رکعت پایانى آن را با ((حمد)) و آخر سوره ((حشر)) ادامه مى داد. 16
نماز حرز امام جواد(علیه السلام)
دعاى مخصوصى از امام جواد علیه السلام روایت شده است که براى مامون عباسى نوشت ، و آثار و برکاتى نیز براى آن نقل نموده اند، و از ناحیه آن حضرت توصیه شده که پس از دعاى حرز، چهار رکعت نماز بخواند و در هر رکعت آن ، یک با سوره ((حمد)) و هفت بار ((آیة الکرسى )) و هفت بار آیه ((شهد الله ))17 و هفت بار ((و الشمس و ضحیها)) و هفت بار ((و اللیل و اذا یغشى )) و هفت بار ((قل هو الله احد)) قرائت شود. 18
روزه امام جواد(علیه السلام)
ریان بن صلت روایت مى کند که امام جواد علیه السلام ، مادامى که در بغداد به سر مى برد، روزهاى نیمه و 25 ماه رجب را روزه مى گرفت و همه خانواده و خادمان را نیز به روزه آن روز توصیه مى کرد. 19
حج خانه ى خدا
مطابق آنچه در کتابها و منابع سیره و تاریخ نقل شده است ، امام جواد علیه السلام چندین بار به سفر معنوى خانه ى خدا مبادرت ورزیده است ، یک بار امیة بن على که همراه امام رضا علیه السلام در سفر حج بود، مى بیند که موفق خادم امام رضا علیه السلام به دستور وى ، فرزند بزرگوارش را روى گردون نهاده و او را به دور خانه خدا طواف مى دهد20. بار دیگر در سال 212 هجرى قمرى ، احمد بن محمد بن ابى نصر، امام جواد را مى بیند که وارد مکه شده ، به محضر او رفته و مى پرسد: فدایت شوم ! به چه نیت وارد مکه شدى ؟ به نیت حج تمتع و یا حج افراد؟
امام علیه السلام که در آن زمان ساکن بغداد بود و وظیفه اش نیز حج تمتع بوده است ، فرمود: به نیت حج تمتع وارد شدم21. و بار دیگر شخصى از اهل بست و سجستان در زمان حکومت عباسى با امام جواد علیه السلام هم سفر حج مى شود. 22
یکى دیگر از یاران امام علیه السلام به نام محمد علا نیز در شبى آن حضرت را مشاهده مى کند که بدون توشه و مرکب براى سفر حج و زیارت خانه ى خدا به راه مى افتد، و صبحدم نیز باز مى گردد. 23
خواننده ى محترم به این نکته توجه دارد که سفر شبانه و بدون توشه و مرکب فقط با استمداد از قدرت معنوى امامت امکان پذیر خواهد بود.
بسیارى از یاران و دوستان امام ، را در زمان هاى مختلف و در حال انجام برخى مناسک حج و یا عمره مانند احرام ، طواف ، وداع با خانه ى خدا، استلام رکن یمانى ، طواف نساء ، و رمى جمرات ، مشاهده کرده اند. 24
تقصیر در عمره ى مفرده
روایت شده است که امام جواد علیه السلام براى خارج شدن از احرام عمره تصمیم گرفت که تقصیر کند، شخصى که کار او حجامت و مشابه آن بود نزد امام آمد تا براى امام علیه السلام تقصیر کند، چون خواست تقصیر را از موهاى دو طرف سر مبارک وى انجام دهد، امام فرمود: از جلوى سر آغاز کن ؛ او نیز چنین کرد. 25
وداع با خانه ى خدا
على بن مهزیار مى گوید: در سال 215 هجرى امام جواد علیه السلام را دیدم که به زیارت خانه ى خدا آمده بود، در سپیده دم یکى از روزها که تازه خورشید از افق سر بر آورده بود، مشغول طواف در خانه ى خدا شد و در هر دورى رکن یمانى و حجرالاسود را استلام مى کرد و دستها را بر آن مى سائید و سپس به صورتش مى کشید، پس از پایان یافتن طواف به طرف مقام ابراهیم علیه السلام رفت و دو رکعت نماز در آنجا بجاى آورد، آنگاه به سوى ملتزم رفت ، پیراهن عربى را بالا زد و قسمت قفسه سینه و شکم را به بیت چسباند و مشغول راز و نیاز و دعا شد، که مدتى به طول انجامید.
بار دیگر در سال 217 هجرى آن حضرت را دیدم ، که شبانه مشغول طواف وداع بود، رکن یمانى و حجرالاسود را لمس مى کرد، در شوط هفتم نزدیک رکن یمانى لباسهایش را کنار زد و بدن را به کعبه چسباند، سپس حجرالاسود را مسح نمود و آن را بوسید و به طرف مقام ابراهیم رفت و دو رکعت نماز، در پشت مقام به جاى آورد، و وقوف وى در ملتزم به اندازه ى هفت یا هشت دور طواف طول کشید. 26
اعجوبه اهل البیت
سید ابوالفضل طباطبایى اشکذرى ، مهدى اسماعیلى
پی‌نوشت‌ها:
1 جمال الاسبوع : 179.
2 دعوات : 89.
3 دعوات راوندى : 108، ح 243.
4 جمال الاُسبوع : 29 و 32. بحار الانوار: 88/215، ضمن ح 1.
5 هود: 11/6.
6انعام : 6/17.
7 طلاق : 65/7.
8 کهف : 18/39.
9 آل عمران : 3/173.
10 غافر: 40/44.
11انبیإ : 21/87.
12 - قصص : 28/24.
13 انبیإ : 21/89.
14 الدروع الواقیة : 43. دعوات : 106، ح 234. بحار الانوار: 94/133 ضمن ح 1، و 88/381، ح 1، و 94/243 ضمن ح 3. و وسایل الشیعه : 8/170، ح 10331. مصباح المتهجد: 523. مصباح کفعمى : 535.
15 ارشاد مفید: 323.
16 ارشاد مفید: 233.
17 آل عمران : 3/18.
18 مهج الدعوات : 52.
19اقبال الاعمال : 183.
20 کشف الغمة : 2/362.
21 کافى : 4/292، ح 11.
22 کافى 5/111، ح 6.
23 دلایل الامامة : 399، ح 352.
24 براى اطلاع بیشتر مراجعه شود به کتاب موسوعة الامام الجواد: 1/358 - 390.
25 کافى : 4/439، ح 5. تهذیب 5/244، ح 825، وسایل الشیعه : 13/516، ح 18346.
26 کافى : 4/532 ح 3. تهذیب : 5/281. ح 959. وسایل الشیعه : 14/289، ح 19220.حلیة الابرار: 4/618، ح 5
