از جمله رؤ یاهایى که در قرآن مجید مطرح گردیده رؤ یاى حضرت امام ابراهیم - علیه السلام - مى باشد که در خواب دید فرزندش اسماعیل را در راه خدا قربانى مى کند. خداوند متعال جریان آن را در سوره صافات چنین بیان مى فرماید:
(( رب هب لى من الصالحین فبشرناه بغلام حلیم فلمابلغ معه السعى قال یا بنى انى ارى فى المنام انى اذبحک فانظر ماذا ترى قال ابت افعل ما تؤ مر ستجدنى ان شاء الله من الصابرین فلما اسلما و تله للجبین ونادیناه ان یا ابراهیم قد صدقت الرؤ یا انا کذلک نجزى المحسنین ان هذا لهو البلاء المبین و فدیناه بذبح عظیم و ترکنا علیه فى الآخرین سلام على ابراهیم )) (256)
یعنى : ((ابراهیم گفت : خدایا! براى من فرزندى - که از نیکوکاران باشد - عطا فرما به او مژده دادیم پسر عاقل و بردبارى را. چون آن پسر (به دنیا آمد و بزرگ شد و) در تلاش کردن به پدرش رسید، ابراهیم به او گفت : اى پسر عزیزم ! من در خواب دیدم که تو را قربانى مى کنم پس ببین در این باره چه مى گویى ؟ گفت : پدرم ! آنچه به آن امر شده اى انجام بده ، حتما مرا در این کار از صابران خواهى یافت . پس چون پدر براى قربانى کردن و پسر براى قربانى شدن ، تسلیم شدند و ابراهیم او را در روى تل بر پیشانى خوابانید (عمل به خواب به تحقق پیدا کرد) و با صداى بلند ندا کردیم که اى ابراهیم ! خواب را محقق کردى ، ما نیکوکاران را این چنین جزا مى دهیم ، این حتما آزمایش آشکارى است . و بر او (گوسفندى فرستاده ) ذبح بزرگى فدا ساختیم . و ثناى او را براى آیندگان قرار دادیم . سلام بر ابراهیم .))
جریان بسیار روشن است و براى کثرت بیان مى گویم :
1 - رؤ یا همان بود که او دید پسرش را قربانى مى کند، نه اینکه قربانى کرد و کار را به اتمام رسانید. به عبارت دیگر: به پسرش فرمود: (( انى ارى فى المنام انى اذبحک )) لذا خداوند پس از خواباندن ابراهیم پسرش را بر ((تل)) فرمود: ((قد صدقت الرؤیا)) .
2 - منظور از ((ذبح عظیم )) ظاهرا همان قربانى باشد که هر سال در موسم حج مسلمین به آن مبادرت مى ورزند. که یادآور قربانى ابراهیم - علیه السلام - است ، در بحارالانوار از خصال صدوق و عیون الاخبارالرضا- علیه السلام - نقل شده است که : (( فکلما یذبح بمنى فهو فدیه لاسماعیل الى یوم القیامة )) . (257)
یعنى : (( هر چه در ((منى )) تا روز قیامت قربانى شود، همه فدیه حضرت اسماعیل خواهد بود)).
3 - اگر این جریان در غیر قرآن کریم بیان مى گردید، قبول کردن آن مشکل مى نمود، تسلیم بودن حضرت ابراهیم و پسرش - علیهما السلام - هر دو، بالاتر از تصور است . پدرى در نهایت اخلاص ، سر پسر جوان را در راه خدا قطع کند، پسر نیز با کمال اخلاص ، به این کار راضى باشد. واقعا ((سلام على ابراهیم )) و سلام على اسماعیل .
