روزهای گذشته در خبرگزاری‌ها خبر دستگیری دو ایرانی به اتهام دست داشتن در توطئه بمب‌گذاری در آمریکا امده بود. نام این دو ایرانی دستگیر شده "غلام شکوری" و "منصور ارباب سیار" بوده و ادعا شده که آنها تلاش داشتهاند تا سفیر عربستان در آمریکا را ترور کنند. پس از آن موجی از خبرها و تحلیل‌ها از سوی بنگاه‌های خبرپراکنی دنیا منتشر شد و تمامی آنها نوک حمله خود را جمهوری اسلامی ایران قرار داده بودند. اما چرا این سناریو راه افتاده است؟ و چرا حالا این مساله پیش‌آمده است؟
این حادثه را می‌توان از چند منظر بررسی نمود. اول درون آمریکا?، دوم تحولات منطقه و جایگاه ایران?، سوم تحولات منطقه و چهره عربستان و در نهایت نزدیک بودن موسم حج؛ که در ادامه هرکدام را به صورت مختصر بررسی خواهیم نمود.
درون آمریکا: آمریکا چند هفته‌ای است که با موجی از اعتراضات مردمی مواجه شده است که در نوع خود بی‌نظیر است. اعتراض مردمی که خود را قربانی نظام سرمایه‌داری حاکم بر آمریکا می‌دانند. این اعتراضات نه برای آزادی و دموکراسی بلکه برای عدالت است. نوک تهاجم این مردم ریشه و اساس نظام آمریکاست. نظام آمریکا با بحران مشروعیت بی‌سابقه‌ای مواجه شده است که با توجه به نزدیک شدن انتخابات و رقابت‌های میان دو حزب سنتی آمریکا این مساله خود را پررنگ‌تر نشان می‌دهد.
طبیعی است که یکی از راه‌حل‌های پیش‌روی دولتمردان آمریکایی انحراف اذهان مردم به سمت یک تهدید خارجی خواهد بود. دستگیری افرادی خارجی که قصد برهم زدن امنیت ملی را داشتهاند?، نشان دهنده در خطر بودن امنیت آمریکا و تهدید آن توسط دشمنان خارجی است و در این فضا مردم نباید اعتراضات خود را به نحوی داشته باشند که امنیت ملی را به خطر بیاندازد. در نتیجه بستری برای افزایش کنترل مردم توسط دولت ایجاد می‌شود.
تحولات منطقه و جایگاه ایران: بدون شک بیداری اسلامی در منطقه سبب تغییر معادلات سیاسی شده و در نتیجه آن جایگاه جمهوری اسلامی ایران در میان کشورهای منطقه ارتقا یافته است. وجه مهم‌تر آن، ارتقای جایگاه ایران در میان افکار عمومی جهان اسلام است. آمریکا و متحدانش در منطقه به خوبی به این موضوع واقف هستند، به خصوص پس از برگزاری کنفرانس بیداری اسلامی و کنفرانس بین‌المللی حمایت از قدس که جمهوری اسلامی ایران به خوبی اقتدار معنوی خود در جهان اسلام را به نمایش گذاشت.
طبیعی خواهد بود که آمریکا بخواهد از هر حربه‌ای برای تضعیف این اقتدار معنوی استفاده نماید. دمیدن بر موضوع نقض حقوق بشر در ایران که از چندین ماه پیش دوباره آغاز شده است از مهمترین اقدامات آمریکا و متحدان اروپایی‌اش است. سناریوی جدید نوشته شده نیز همین هدف را دنبال می‌نماید. اقدام به ترور یک شخص دولتی آن هم در خاک کشور ثالث، اقدامی بسیار مذموم در میان افکار عمومی خصوصا افکار عمومی جهان اسلام است. در جهان اسلام تنها یک کشور به این نوع اقدامات شهرت دارد و آن هم رژیم غاصب صهیونیستی است. این رژیم در ترور افراد در خارج از کشور سبقه‌ای طولانی داشته و آخرین اقدام آن ترور عضو برجسته حماس در امارات متحده عربی بود.
آمریکا با این سناریو به دنبال انزوای جمهوری اسلامی ایران در میان مردم منطقه است. این هدف را کلینتون وزیر خارجه آمریکا نیز به صراحت بیان نموده است. سیاستمداران آمریکا این تصور را دارند که با محکوم نمودن ایران می‌توانند به اقتدار معنوی ایران در منطقه آسیب بزنند و از رشد آن جلوگیری نمایند.
تحولات منطقه و چهره عربستان: سئوال مهم این است که چرا سفیر عربستان به عنوان هدف ترور مطرح شده است؟ آیا منطقی‌تر نبود که هدف تروری طراحی شده از سوی ایران، سفیر اسراییل باشد که دشمنی آن با جمهوری اسلامی ایران بر همه آشکار است؟ به نظر برای جواب این سئوال باید به عملکرد عربستان در تحولات بیداری اسلامی اشاره نماییم. عربستان در این تحولات نقش آخرین پایگاه دیکتاتورها را ایفا می‌نماید. بن‌علی دیکتاتور تونس پس از سرنگونی به عربستان فرار میکند.
پادشاه عربستان تا آخرین لحظات از مبارک حمایت میکند. عربستان نیروی نظامی برای سرکوب حرکت عدالت‌طلبانه مردم بحرین اعزام میکند. به دیکتاتور یمن چند ماهی فرصت می‌دهد تا در عربستان خودش را بازسازی کرده و به کشورش بازگردد. این رفتارها سبب خدشه دار شدن چهره عربستان در میان مردم منطقه شده است. اما این اتفاق نوعی خرید آبرو برای عربستان می‌تواند باشد. عربستان با تمسک به این حادثه می‌تواند مظلوم‌نمایی قابل توجهی در میان افکار عمومی منطقه انجام دهد و در نتیجه آن مشروعیت برای اعمال خود کسب نماید. به نظر این سناریو به دنبال ترسیم چهره‌ای مثبت از عربستان و چهره‌ای منفی از ایران است. هدف ترسیم چهره‌ای ترس‌آلود از ایران و ترسیم چهره‌ای مطهر و پاک که برای مقابله از لولوی ایران دست به اقدامات متعدد زده است از عربستان سعودی است.
موسم حج: آخرین بعدی که باید مورد توجه قرار داد، نزدیک بودن موسم حج است. حج امسال اولین حج پس از گسترش موج بیداری اسلامی در کشورهای اسلامی است. در مراسم حج مسلمانان بسیاری از سراسر جهان در عربستان حضور پیدا می‌کنند و این تجمع ظرفیتی بی‌نظیر برای جهان اسلام ایجاد میکند که می‌تواند به راحتی در راستای منافع جهان اسلام استفاده شود. امسال نیز با توجه به تحولات منطقه به طور قطع مراسم حج بستر بسیار مناسبی برای ترویج اندیشه بیداری اسلامی خواهد بود. در این میان به نظر می‌اید که عربستان از استفاده شدن این ظرفیت در راستای ترویج گفتمان بیداری اسلامی، به شدت هراسناک است و به دنبال تحریف این مراسم خواهد بود. خصوصا ایجاد مانع برای حضور ایران یکی از راه‌کارهای مهم خواهد بود. به نظر عربستان با تمسک به این حادثه می‌تواتد موانع متعددی پیش روی نظام اسلامی ایران برای حضور مقتدرانه در مراسم حج امسال قرار دهد. کما اینکه سابقه این کار را در مراسم حج عمره نیز داشته است.
باید منتظر ماند تا گذر زمان ابعاد این حادثه را روشن نماید. اما تصمیم‌گیران سیاست خارجی کشورمان نباید دچار انفعال شوند چرا که این حادثه آخرین آن نخواهد بود. هرچه جمهوری اسلامی ایران قدرتمند‌تر شود دشمنی با آن نیز بیشتر و پیچیده‌تر خواهد شد.
نویسنده:مسعود براتی
منبع : مرکز اسناد انقلاب اسلامی
